Rodzina, ach rodzina… po szwedzku!
Farmor, morfar, faster, moster, co to za bałagan! Jak przetłumaczę dzień babci czy dzień dziadka na szwedzki? Ile muszę się zastanawiać, zanim powiem proste zdanie na temat mojej cioci? Spokojnie, nie jest to tak skomplikowane, jakie mogłoby się wydawać, a wręcz można to szczegółowe nazewnictwo uznać za praktyczne!
Zacznijmy może od tego, że w polskim ostało się słowo określające farbror – stryjek! Tak naprawdę ta dokładność w nazewnictwie członków rodziny wcale nie jest typowo szwedzka, bo występuję nawet w chińskim, w o wiele bardziej rozbudowanej formie (brr!). Do nie tak dawna istniała też w polskim! Za informację dziękuję uczennicy (tackar, Ewelina! 😊)) i odsyłam do ciekawego artykułu.
Skoro już ustaliliśmy, że Szwedzi wcale nie są jacyś wyjątkowi czy nadmiernie pedantyczni w swoich farmorach i morfarach, to spójrzmy na te słówka i raz na zawsze rozstrzygnijmy, kto jest dziadkiem, a kto babcią.
Patrzymy zawsze od końca – np. farmor to far + mor, czyli mama taty.
Morfar = mor + far – tata mamy, farfar = far + far – tata taty, i mormor = mor + mor, czyli mama mamy.
Podobnie robimy z wujkami i ciociami. Morbror = mor + bror, czyli… brat mamy (patrzcie od końca, ostatnie słowo określa nam płeć!). Farbror = far + bror, czyli brat taty, tudzież wyżej wspomniany stryjek. To o co chodzi z tymi dziwnymi moster i faster? Ano też jest w tym logika! Faster to nic innego, jak far + syster – siostra taty, a moster to mor + syster – siostra mamy!
Innym zabawnym słówkiem jest barnbarn, dziecko dziecka, czyli wnuk. Barnbarn, podobnie jak barn, oraz syskon (rodzeństwo), to jedyne słówka związane z rodziną, które są rodzaju ETT. Cała reszta będzie rodzaju EN. Warto też zauważyć, że po szwedzku możemy powiedzieć „jag har ett syskon” – mam jedno rodzeństwo. Po polsku to nie działa : )
Następnymi słówkami prostymi do zapamiętania są kusin (kuzyn/kuzynka), dotter (córka), son (syn), bror (brat), syster (siostra), mamma albo mor (mama/matka), pappa albo far (tata albo ojciec).
Liczba mnoga tych dwóch ostatnich jest dość ciekawa. Dwie mamy to 2 mammor albo 2 mödrar, natomiast dwóch ojców to 2 pappor albo 2 fäder. Rodzic to en förälder, w mnogiej föräldrar.
Moment, to skoro dziadek i babcia mają na końcu mor i far, to jaka będzie brzmiała liczba mnoga? Nieco inaczej. Nie sprowadzimy słowa mor ani far do liczby mnogiej, tylko wstawimy föräldrar. Mamy dwie opcje:
Morföräldrar (rodzice mamy) i farföräldrar (rodzice taty).
A wujkowie i ciocie? Do tego przyda się odmiana bror – bröder i syster – systrar. Dajcie znać w komentarzach, jaka jest liczba mnoga od morbror i faster! 😀
Do tego wszystkiego dochodzi przybrane rodzeństwo tudzież przybrane dzieci – w szwedzkim mają one wdzięczną nazwę bonussyskon i bonusbarn. Przybrany tata to bonuspappa albo plastpappa), a przybrana mama – bonusmamma albo plastmamma. W mnogiej mamy natomiast plastföräldrar albo bonusföräldrar, z tym że ta nazwa z bonus jest nieco milsza 😊
Jeśli chcemy być bardziej formalni i oschli to ojczyma i macochę nazwiemy odpowiednio styvfar i styvmor.
Co zaś do bratanków i siostrzenic, to mamy dla Was ćwiczenie – odgadnijcie, kto jest kim!
Brorsdotter, brorson, systerdotter, systerson.
Na koniec mały bonus – slangowe określenia mor, far, syster, bror:
Morsa, farsa, syrra, brorsa! Polskie odpowiedniki średnio nam odpowiadają („stary”, „stara”, „siora” i „brach”? Macie inne pomysły?), ale szwedzkie warto znać 😊
Uff, mamy nadzieję, że te małe działania matematyczne typu mor + bror, rozwiały Wasze wątpliwości co do nazw członków rodziny po szwedzku. 😊 Vi ses!
Tekst: Anna Hamanowicz
