Blog

Autor: Ania Kicka

Data dodania: 16 grudnia, 2021

TOP 5: szwedzkie tradycje świąteczne

Pewnie wiele z Was, tak jak i ja, myślami jest już trochę w okresie świątecznym. Niektórzy z Was w końcu zobaczą się z rodziną po dłuższym czasie, albo po prostu odpoczną w wolne od pracy dni. Część z Was spędzi święta w Szwecji, część w Polsce, a inni jeszcze gdzie indziej. Niezależnie od miejsca, dziś przychodzę do Was z pięcioma szwedzkimi tradycjami świątecznymi. Ciekawi mnie, ile z nich rozpoznacie, dajcie znać w komentarzach. Zaczynamy!

1. Julklappsrim

Prezentowy rym, czyli wierszyk, który dołączamy do zapakowanego prezentu jest starą, szwedzką tradycją. Jego historia sięga aż do XVIII wieku. Zadaniem wierszyka jest opisanie prezentu, bez zdradzenia wprost, czym jest. Julklappsrim czy julrim są też typowo telewizyjną rozrywką. Do telewizji zaprasza się znane osoby, które, na prośbę widzów i słuchaczy piszą własne julrim. Nazywamy to rimstuga, czyli chatką rymów. Zobaczycie ją między innymi podczas Uppesittarkväll. Jest to program nadawany 23-ego grudnia dla tych, którzy siedzą do późna przygotowując Wigilię. Odważycie się napisać julklappsrim po szwedzku?:)

2. Julbocken

Zanim w Szwecji zadomowił się jultomte, czyli święty Mikołaj, w święta pojawiał się julbocken, czyli kozioł bożonarodzeniowy, pierwszy szwedzki symbol tego święta. Pojawiał się zwykle drugiego dnia świąt i był młodym chłopcem w przebraniu kozła. Gdy pukał do czyichś drzwi, domownicy zaczynali śpiewać, dzięki czemu kozioł „umierał”. Zaraz jednak okazywało się, że kozioł wracał do życia i zaczynał stånga – uderzać swoją rogatą głową o domowników. Można było się go pozbyć przekupując go szwedzką wódką bränvinn i jedzeniem. W bogatszych domostwach julbocken rozdawał domownikom prezenty. Ta ciekawa, typowo szwedzka postać do dziś pojawia się na pocztówkach świątecznych, ale jej świąteczne obowiązki już ponad 100 lat temu przejął święty Mikołaj.

3. Lucia

Nie da się mówić o szwedzkich obchodach świąt, nie wspominając tej wyjątkowej tradycji. 13 grudnia pochód złożony ze świętej Łucji, a także tärnor (druhen), stjärngossar (gwiezdnych chłopców), pepparkaksgubbar (piernikowych ludzików) i tomtar (krasnali) pojawia się w szkołach, firmach, domach, ulicach i śpiewa typowe szwedzkie piosenki bożonarodzeniowe. Łucja tradycyjnie jest blondwłosą dziewczyną, choć dziś każdy, bez względu na płeć czy kolor włosów, może brać udział w wyborach na Łucję. Łucja niesie na głowie wieniec z zapalonymi świecami, dziś przeważnie elektrycznymi. Jeżeli studiowaliście skandynawistykę, to pewnie sami też kiedyś szliście w Luciatåget😊

4. Glögg

Trudno wyobrazić sobie święta bez glögga. Ten przepyszny, rozgrzewający napój z wina, bakalii, migdałów i goździków towarzyszy Szwedom już od ponad 400 lat. Pod koniec XIX wieku stał się on napojem kojarzonym z tradycją świąteczną. Sama nazwa glögg pochodzi od starego czasownika glödga „rozżarzyć”, stąd też słowo glöd, czyli „żar”. Trudno o bardziej praktyczny napój na krótkie, niemal pozbawione słońca szwedzkie dni. Glögg można przyrządzić z wina, szwedzkiej wódki bränvinn, albo z soku, bez żadnego dodatku alkoholu. Też jesteście fanami glöggu?:)

5. Kalle Anka klockan 15:00

Niektórych z Was być może zdziwię tym, że Szwedzi w Wigilię nie oglądają „Kevina samego w domu”. Mają jednak swoją tradycję: o godzinie 15:00 cała rodzina gromadzi się przed telewizorem, aby obejrzeć Kalle Anka och hans vänner önskar God Jul, czyli „Kaczor Donald i przyjaciele życzą Wesołych Świąt”. Film ten jest jedną z wielu disneyowskich animacji na temat świąt, jest też jedną ze starszych, bo powstała w 1958. W samą porę, by Szwedzi w latach 60-tych ustanowili tradycję, która trwa po dziś dzień! Film gromadzi przed ekranami co roku średnio około 3,5 miliona Szwedów. W Wigilię 2020 było to aż 4,5 miliona! Może zasililiście tę statystykę?:) Oglądaliście Kaczora Donalda w Szwecji w Wigilię? A może macie inny ulubiony świąteczny film? Czy macie na imię Anna, a dowcipni znajomi lubią Was nazywać Anka, mając na myśli Kaczora Donalda?:))

Żałujecie, że omijają Was te typowo szwedzkie tradycje? A może są Wam one doskonale znane i nudzi Was Kaczor Donald i przyjaciele? Może macie inne, zupełnie własne tradycje? Koniecznie napiszcie o tym w komentarzach! Widzimy się już niedługo w quizie!

Tekst: Anna Hamanowicz

Pozostałe posty

Ogarniamy szwedzką gramatykę! Zaimki osobowe

Hejsan! Dzisiejszy wpis jest skierowany do osób zaczynających naukę szwedzkiego, gdyż zajmiemy się w nim nauką zaimków osobowych. Chodzi o słowa typu ja, ty, on, ona, etc. O ile w polskim często pomijamy zaimki i mówimy np. „idę do sklepu”, „poszła do szkoły”, „robimy obiad”, o tyle w szwedzkim zawsze potrzebujemy zaimka. Powód jest bardzo […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja! #196

Czy szwedzcy uczniowie mają problemy z czytaniem? Czy między Malmö a Kopenhagą powstanie metro? I czy korzystanie z chatu GPT to oszustwo? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w języku szwedzkim, oraz oznaczenie stopnia trudności tekstu, tak abyście poza samym zdobywaniem informacji mogli […]

Czytaj więcej

Svenska till vardags – i klassrummet del 2

Witam ponownie początkujących uczniów szwedzkiego! Jeżeli nie czytaliście pierwszej części tego wpisu, to chciałabym go Wam serdecznie polecić – nauczycie się tam poleceń, które przeczytacie w podręczniku i usłyszycie od nauczyciela podczas lekcji. Poniższy wpis zawiera natomiast najważniejsze zdania, pytania i odpowiedzi, które na pewno przydadzą się Wam na lekcjach szwedzkiego. Gotowi? Pamiętajcie, że w […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja! #195

Jaką formę obostrzeń dla imigrantów proponuje rząd? Czy handel internetowy w Szwecji ma się dobrze? I czy wśród załogi statku Vasa mogły być kobiety? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w języku szwedzkim, oraz oznaczenie stopnia trudności tekstu, tak abyście poza samym zdobywaniem […]

Czytaj więcej

Śpiewaj z Humlą! #8 – Fångad av en stormvind

Tegoroczną Eurowizję wygrała Szwecja z Loreen i piosenką Tattoo. Korzystając z okazji chciałam wspomnieć inną szwedzką artystkę, która kilka razy wystąpiła na Eurowizji. Chodzi oczywiście o Carolę, która aż trzy razy pojawiła się na konkursie – w 1983, 1991 i 2006. Więcej na ten temat przeczytacie w moim wpisie TOP 5: ciekawostki o Melodifestivalen. Dzisiaj […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja! #194

Czy ekologiczna żywność jest w Szwecji popularna? Jakie nowe wytyczne trafiły do szwedzkiej branży filmowej? Jakiego nowego odkrycia dotyczącego autyzmu dokonali naukowcy z Uppsali? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w języku szwedzkim, oraz oznaczenie stopnia trudności tekstu, tak abyście poza samym zdobywaniem […]

Czytaj więcej

Ogarniamy zaimki pytające!

Hejsan! Zaczynacie dopiero przygodę ze szwedzkim i chcecie nauczyć się najważniejszych słów niezbędnych do zadawania pytań? A może potrzebujecie szybkiej powtórki? Chcecie sprawdzić, czy znacie wszystkie zaimki pytające? Zapraszam Was do dzisiejszego bloga! Zanim zaczniemy z przykładami: w szwedzkim nie istnieje pytajnik „czy”. Pytania, które na polski przetłumaczymy jako „czy studiujesz?” czy „czy lubisz szwedzki?”, […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja! #193

Ile osób w Szwecji mieszka samotnie? Jak wiedzie się w Szwecji firmom związanym z handlem? Czy szwedzkie przedszkolaki uczą się już o zrównoważonym rozwoju? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w języku szwedzkim, oraz oznaczenie stopnia trudności tekstu, tak abyście poza samym zdobywaniem […]

Czytaj więcej

Svenska till vardags – i klassrummet del 1

Witam serdecznie wszystkich świeżo upieczonych uczniów szwedzkiego! Jeżeli wizja nauczenia się tego języka jest dla Was stresująca, to nie bójcie się – każdy z nas kiedyś zaczął przygodę ze szwedzkim i nie zawsze te początki były łatwe 😊. Żeby ułatwić Wam pierwsze kroki w tym godnym podziwu wyzwaniu, przygotowałam dla Was listę przydatnych zwrotów, które […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja! #192

Czy w szwedzkich szkołach dzieci dostają bezpłatne śniadanie? Czy warto samodzielnie przygotowywać posiłki dla niemowlaków? Z jakiego powodu coraz więcej szwedzkich uczniów uczy się z domu? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w języku szwedzkim, oraz oznaczenie stopnia trudności tekstu, tak abyście poza […]

Czytaj więcej

Nie taki diabeł straszny, jak go malują! Czyli jak oswoić partikelverb? #17 LEVA

Jak tam żyjecie, drodzy miłośnicy szwedzkiego? Mam nadzieję, że dobrze, bo dziś skupimy się na czasowniku leva i jego ukrytych znaczeniach! Jeżeli temat partikelverb jest dla Was nowy (koniecznie nadróbcie moje poprzednie wpisy!), to pozwólcie, że przytoczę kilka najistotniejszych informacji. Partikelverb są czasownikami, które łączą się z partykułą i zmieniają dzięki temu znaczenie. Partykuła to […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja! #191

Czy osoby pracujące w opiece nad starszymi będą musiały zdać test językowy? Czy w Szwecji znajdziemy nielegalne odpady? I jak najlepiej oczyścić miejskie powietrze? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w języku szwedzkim, oraz oznaczenie stopnia trudności tekstu, tak abyście poza samym zdobywaniem […]

Czytaj więcej