Blog

Autor: Ania Kicka

Data dodania: 18 listopada, 2021

Svenska till vardags – ogarniamy matavfall!

Ciężko mi dziś wyobrazić sobie powrót do życia bez segregowania śmieci, a przecież do wcale nie tak dawna nie było to oczywistością. Ale chociaż segregowanie śmieci jest teraz czymś obowiązkowym w Polsce, Szwecji i wielu innych miejscach, to w każdym kraju na nowo musimy się uczyć te śmieci segregować. Wierzcie, wiem coś o tym 😊) Co kraj to inne zasady, inny podział na odpady bio i „resztę”. A że dbanie o środowisko jest bardzo ważne, to dobrze by było prawidłowo sortować to, czego już nie potrzebujemy. Na naszym fanpage’u pewnie poznaliście już część słów związanych z odpadami bio, tak więc przypomnijcie je sobie i czytajcie dalej, bo dziś nauczymy się rzeczy nie tylko praktycznych językowo, ale i bardzo życiowo. Zaczynamy!

Co Szwedzi traktują jako bioodpady? Są to: matrester, både tillagade och råa:

Resztki jedzenia, zarówno przygotowane jak i surowe:

kött – mięso, ost – ser, pasta – makaron, ris – ryż, grönsaker – warzywa, rotfrukter – rośliny okopowe, frukt – owoce, bröd – chleb, kakor – ciastka, fisk – ryba, skaldjur – skorupiaki, äggskal – skorupki jajek, te (även påsar) – herbata (również torebki), kaffe (även filter) – kawa (również filtry), lite hushållspapper och servetter – trochę ręczników papierowych i serwetek

Följande avfall är INTE matavfall:

Następujące odpady NIE SĄ odpadami bio:

plast – plastik, kattsand – żwirek dla kota, blommor – kwiaty, jord – ziemia, aska – popiół, stearin – stearyna, snus – snus, cigaretter – papierosy, tuggummi – guma do żucia, tyg – materiał

Teraz poznamy kilka przydatnych wyrażeń na temat:

Vad får man slänga i matavfall? – Co można wrzucać do kosza z resztkami jedzenia?

Vad får inte slängas i matavfall? – Czego nie można wrzucać do kosza z resztkami jedzenia?

Varför ska matavfall sorteras? – Dlaczego należy segregować odpady jedzeniowe?

Lägg aldrig plast i matavfallet. – Nigdy nie wyrzucaj plastiku do kosza z resztkami jedzenia.

Packa inte matavfall i plastpåsar. – Nie wkładaj resztek jedzenia do plastikowych siatek.

Lägg allt matavfall i papperspåsen. – Wkładaj wszystkie resztki jedzenia do torebek papierowych.

A tutaj mały trik:

Hur får jag det att lukta minimalt? – Co zrobić, by zminimalizować nieprzyjemny zapach?

Låt våta rester rinna av först. – Najpierw pozwól wodzie spłynąć/odsącz wodę.

Du kan också skala t.ex. potatis direkt i ett durkslag. – Możesz też obrać np. ziemniaki bezpośrednio do durszlaka (a nie do papierowej torebki).

Även om påsen inte är full är det bra att slänga den var tredje dag. – Nawet jeśli torebka nie jest pełna, najlepiej wyrzucać ją co trzeci dzień.

Lägg lite hushållspapper eller tidningspapper i botten på påsen. – Połóż trochę ręczników papierowych lub papierów z gazet na dnie torebki.

Kasta påsen i det bruna kärlet för matavfall. – Wyrzuć torebkę do brązowego pojemnika na resztki jedzenia (odpady bio).

Vad händer om jag sorterar fel? – Co się stanie, jeśli błędnie posegreguję śmieci?

W Szwecji na pewno spotkacie się w sklepach z papierowymi torebkami, na których przeczytacie ważne wiadomości w trybie rozkazującym:

Återvänd mig! Fyll mig med frukt och grönt och ta mig hem. – Zrecykluj mnie! Wypełnij mnie owocami i warzywami i zabierz mnie do domu.

Använd mig hemma som kompostpåse för ditt matavfall. – Użyj mnie w domu jako torebkę kompostową na twoje resztki jedzeniowe.

Nie ignorujcie wiadomości od papierowych torebek, one dobrze wiedzą, co „mówią” 😊 Na koniec jeszcze dwie ciekawostki, które zainspirują Was do rozważnego kupowania i spożywania jedzenia:

Från 1 person i Sverige uppkommer cirka 80 kg matavfall per år. – Jedna osoba w Szwecji produkuje średnio 80 kg odpadów żywieniowych na rok.

Matsvinn är så kallat ”onödigt matavfall” och är mat som skulle kunna ätas om det behandlas på rätt sätt och äts upp i tid. I Sverige slänger man 28 kg matsvinn per person och år. – Marnotrawieniem żywności nazywa się tzw. „niepotrzebne odpady bio”, czyli żywność, którą przy odpowiednim przechowywaniu można było spożyć w odpowiednim czasie. W Szwecji niepotrzebnie wyrzuca się 28 kg jedzenia na osobę i rok.

Sorterar du ditt matavfall rätt? Har du lärt dig något nytt idag? Berätta!

Prawidłowo segregujesz twoje odpady? Nauczyłeś/-aś się czegoś nowego dziś? Opowiedz! A jutro quiz!:))

Tekst: Anna Hamanowicz

Pozostałe posty

Halo Szwecja! #189

Co sprawiło, że szwedzcy uczniowie jedzą więcej w szkole? Jak zmieniają się lokalne rynki książek z drugiej ręki? Czy uczniom z nieszwedzkim pochodzeniem łatwo nauczyć się szwedzkiego w szkole? Na jakie problemy zdrowotne narażeni są Szwedzi? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w […]

Czytaj więcej

TOP 5: ciekawostki o Melodifestivalen

Na oficjalnym kanale konkursu piosenki Eurowizji co kilka dni pojawia się nowy klip kolejnego kraju, który wybrał swojego reprezentanta. Wiemy już też, kto będzie reprezentować Szwecję. W tym roku Melodifestivalen, największy szwedzki festiwal muzyczny organizowany od 1958 wygrała Loreen z piosenką Tatoo. Mello jest też zarazem najbardziej popularnym programem telewizyjnym w Szwecji, przyciąga przed ekrany […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja #188

Jak wyglądają dalsze starania Szwecji o członkostwo w NATO? Kto wygrał Melodifestivalen? Czy szwedzkie szkoły są przyjazne wszystkim dzieciom? Gdzie powstanie nowa farma wiatrowa na południu Szwecji? Jaką zagadkę dotyczącą szwedzkiej literatury rozwiązano po 300 latach? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w […]

Czytaj więcej

Nie taki diabeł straszny, jak go malują! Czyli jak oswoić partikelverb? #16 HÖRA

Witajcie już po raz szesnasty w serii, która odczaruje owiane złą sławą partikelverb! Poznacie dziś sporo zastosowań czasownika höra (słyszeć), który zmienia zupełnie swoje znaczenie, jeśli dołączymy do niego partykułę. Dla przypomnienia: partykuły to te małe słówka, które stawiamy po czasowniku: på, av, med, för, etc. Żeby partikelverb serio zadziałał i znaczył to, co chcemy, […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja #187

Czy przestrzeń publiczna jest w Szwecji dobrze rozplanowana? Dlaczego sekretarz stanu odszedł ze stanowiska? Jak z podwyżkami prądu radzą sobie organizacje pomocowe w Szwecji? Jaki narkotyk robi się w Szwecji coraz popularniejszy? I jak doświadczenia studentów z czasów pandemii zmienią nauczanie wyższe w tym kraju? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego […]

Czytaj więcej

Gotuj z Humlą #13 – Vi lagar kålpudding!

Dzisiaj mam super przepis głównie dla miłośników kapusty i trybu rozkazującego w szwedzkim 😉. Choć w swojej tradycyjnej wersji kålpudding zawiera mięso mielone, to możemy je wymienić na granulat sojowy w wersji wegetariańskiej. Kålpudding jest pieczonym daniem z kapusty, mieszanki mięsa mielonego, i ewentualnie ryżu. Podajemy je z ziemniakami, sosem brązowym lub masłem, choć niektórzy […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja! #186

Jak Szwecja pomaga Turcji i Syrii po trzęsieniu ziemi? Która szwedzka firma zapowiedziała redukcję personelu? dlaczego pracownicy administracyjni na północy Szwecji są bardziej wyczerpani? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w języku szwedzkim, oraz oznaczenie stopnia trudności tekstu, tak abyście poza samym zdobywaniem […]

Czytaj więcej

TOP 5 szwedzkich filmów na Walentynki!

Walentynki można świętować mniej lub bardziej hucznie, ale nawet jeśli nie macie do tego święta jakiegoś szczególnego sentymentu, to zawsze możecie skupić się na ćwiczeniu szwedzkiego ze słuchu i obejrzeć jakiś szwedzki romantyczny film. Przygotowałam dziś dla Was zestawienie pięciu dostępnych teraz w serwisach streamingowych: Grabben i graven bredvid Romantyczna komedia o dwójce na pozór […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja! #185

Czy Zlatan Ibrahimovic zmienia ścieżkę kariery? Jak rosną ceny platform streamingowych w Szwecji? Czy między tatuażami a rakiem istnieje jakaś zależność? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w języku szwedzkim, oraz oznaczenie stopnia trudności tekstu, tak abyście poza samym zdobywaniem informacji mogli też […]

Czytaj więcej

Szwedzki na co dzień – czym się od siebie różnią ja, jo i nej?

Witam serdecznie wszystkie osoby, które właśnie rozpoczęły swoją przygodę ze szwedzkim! Pewnie potraficie się już przedstawić, przywitać się, może i zadać podstawowe pytania. Podejrzewam, że znacie też już te dwa super ważne słowa: ja, czyli tak i nej, czyli nie. A czy wiecie już, że na pytanie, na które odpowiedzią może być po polsku tylko […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja #184

Jak długo Szwecja będzie przewodniczyć Unii Europejskiej? Która adaptacja szwedzkiej powieści bije teraz rekordy popularności? Jakiego języka uczą się coraz chętniej szwedzcy studenci? Czy istnieje coś takiego jak szwedzkie reggae? Jak działają czaty oparte o ludzką inteligencję? I które badania najbardziej przyciągnęły uwagę ludzi w 2022 roku? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. […]

Czytaj więcej

Kącik piosenki disneyowskiej #20 – Familjen Madrigal

Dziś czas na sześćdziesiąty (sextionde) film studia Disney, Encanto, który dostał Oscara w kategorii najlepszy film animowany (bästa animerade film). Tym samym po raz pierwszy pobił (slå) film Pixara, Luca, nominowanym w tej samej kategorii. Oba filmy zresztą bardzo polecam. Czym Encanto urzekło jury i widzów na całym świecie? Tym, jak wykorzystuje magiczny realizm (magisk […]

Czytaj więcej