Ogarniamy szwedzką gramatykę! Zaimki osobowe

Hejsan! Dzisiejszy wpis jest skierowany do osób zaczynających naukę szwedzkiego, gdyż zajmiemy się w nim nauką zaimków osobowych. Chodzi o słowa typu ja, ty, on, ona, etc. O ile w polskim często pomijamy zaimki i mówimy np. „idę do sklepu”, „poszła do szkoły”, „robimy obiad”, o tyle w szwedzkim zawsze potrzebujemy zaimka. Powód jest bardzo prosty: w polskim odmieniamy czasowniki przez osoby, dlatego nawet bez podania zaimka wiemy, kto wykonuje daną czynność. W szwedzkim czasowniki mają tę samą formę dla wszystkich osób: jag är, du är, vi är, etc. Jeżeli nie podamy żadnego zaimka osobowego, to rozmówca nie będzie wiedział, o kim mówimy. Oczywiście zdarzają się wyjątki od tej reguły, głównie w języku potocznym, ale żeby go opanować, najpierw musimy bardzo dobrze poznać „poprawną” wersję szwedzkiego. To jest coś, co chcę, żebyście zapamiętali: każde zdanie (poza rozkazami) i pytanie musi zawierać w sobie zaimek osobowy. Zaczynamy!

jag – ja, du – ty, han – on, hon – ona, hen* – zaimek neutralny płciowo, vi – my, ni** – wy, de – oni, one, den*** – to, det – to

*Hen używamy m.in. jeżeli nie znamy płci osoby, o której mówimy, gdy ta płeć nie jest istotna, czy gdy nie chcemy powtarzać „han eller hon” (on albo ona).

**W szwedzkim nie istnieje odpowiednik polskiego grzecznościowego Pan/Pani, do wszystkich zwracamy się du. Archaiczną formą grzecznościową jest Ni, ale używamy jej tylko i wyłącznie zwracając się do króla. Czyli prawdopodobnie nikt z nas nigdy nie użyje Ni jako zwrotu grzecznościowego w swoim życiu 😊.

*** Den i det są zaimkami, których używamy niemal wyłącznie gdy mówimy o przedmiotach i zwierzętach. To, czy powiemy den czy det zależy od tego, czy słowo ma rodzaj en czy ett. Na przykład książka, en bok, zamieni się w den, natomiast stół, ett bord opiszemy słowem det. Det użyjemy też, gdy chcemy spytać „co to jest” albo powiedzieć „jest zimno/ciepło/duszno/etc.”.

Spójrzmy teraz na przykłady zdań:

Jag heter Anna. – Nazywam się Anna.

Du heter Elena. – Ty nazywasz się Elena.

Vi kommer från Polen. – My pochodzimy z Polski.

Han är på jobbet. – On jest w pracy.

Hon läser en bok. – Ona czyta książkę.

Hen dansar. – Ktoś/ta osoba tańczy.

Vi går på bio. – Idziemy do kina.

Ni åker tåg. – Jedziecie pociągiem.

De har två barn. – Oni mają dwójkę dzieci.

Det är kallt. – Jest zimno.

Den är stor. – To jest duże.

Vad gör jag? – Co ja robię?

Vad heter du? – Jak się nazywasz?

Var är han? – Gdzie on jest?

Varifrån kommer hon? – Skąd ona pochodzi?

Varför dansar hen? – Dlaczego ten ktoś/ta osoba tańczy?

Vart åker vi? – Dokąd jedziemy?

När slutar ni? – Kiedy kończycie?

Vad äter de? – Co oni jedzą?

Vad är det? – Co to jest?

Vad heter den? – Jak to się nazywa?

Jeżeli chcecie utrwalić zaimki osobowe, to możecie przepisać wszystkie powyższe zdania z zamienionymi zaimkami. Będą pasować do wszystkich zdań, bo, jak wspominałam, forma czasownika jest identyczna dla wszystkich osób 😉 Czyli np. w pytaniu „Vad heter du?” (Jak się nazywasz?) możecie wymienić du na de: „Vad heter de?” (Jak oni się nazywają?). Praktyka czyni mistrza! A jeśli macie ochotę na jeszcze więcej powtórek, to zapraszam na QUIZ! Do zobaczenia niedługo! Vi ses! 😊

Tekst: Anna Hamanowicz