Blog

Autor: Ania Kicka

Data dodania: 2 grudnia, 2020

Ogarniamy szwedzką fonetykę! #1 J-LJUDET

Fonetyka to jedna z rzeczy, które sprawiają nam największą trudność w nauce języka obcego. Musimy oderwać się od naszego wyuczonego latami systemu, czasem musimy wręcz zaakceptować, że w innym języku nawet zwykłe samogłoski typu a czy i będą wymawiane zupełnie inaczej, niż po polsku. Dobrze pamiętam moje przerażenie na zajęciach z fonetyki na pierwszym roku skandynawistyki, gdy nasza lektorka wyliczyła, że szwedzki to w zasadzie ma jakieś 22 warianty samogłosek… 😀 W nauce jednak niemal nie ma rzeczy niemożliwych, jeśli uczciwie pracujemy na nasz cel i regularnie ćwiczymy. Ale że zasady wymowy w szwedzkim mogą być momentami mało intuicyjne, to dziś postaram się Wam ułatwić zadanie w czytaniu j-ljudet. Każdy dzięk z dzisiejszego wpisu podlinkowałam dla Was specjalnie, by było Wam łatwiej się go nauczyć! Pamiętajcie, wymowę ćwiczymy wyłącznie mówiąc!

J-LJUDET występuje:

Jeśli po g napiszemy samogłoskę i, y, e, ä, ö:

gitarr (gitara), gissa (zgadywać)

gymnasium (szwedzkie gimnazjum)

ge (dać), genom (poprzez)

gäst (gość), gärna (chętnie)

göra (robić), Göteborg

Reszta samogłosek, czyli u, o, a będą zapisywane z j:

juli (lipiec), just (właśnie, dokładnie), jo (tak), jobba (pracować), jag (ja), januari (styczeń), jul (Boże Narodzenie)

Przed ä często napiszemy j zamiast g, co ułatwia nam życie:

järn (żelazo), jätte (bardzo, ogromnie), jämföra (porównać), jäst (drożdże)

W zapożyczeniach:

jeans (dżinsy), jetplan (odrzutowiec)

J na końcu wyrazu też zawsze przeczytamy jako J-LJUDET:

hej (cześć, dzień dobry), paj (ciasto), familj (rodzina), detalj (detal)

I tak samo zrobimy z końcowym g, które stoi po r albo l (-rg, -lj):

färg (kolor), berg (góra), arg (zły), korg (kosz)

helg (weekend), älg (łoś)

A teraz coś, co zawsze jest nieco zaskakujące dla uczniów szwedzkiego: nie ma co się bać, gdy zobaczymy dj, gj, hj czy lj, bo wszystkie te złożenia czytamy dokładnie tak samo – jako JLJUDET!

djur (zwierzę), djungel (dżungla), djup (głęboki), djävul (diabeł)

gjorde (forma preteritum od göra), gjort (forma supinum od göra), gjuta (odlewać)

hjälpa (pomagać), hjärta (serce), hjärna (mózg), hjälm (hełm), hjul (koło), hjort (jeleń)

ljud (dźwięk), ljus (światło, świeczka), ljuga (kłamać), ljum (letni), ljuvlig (cudowny)

Na koniec jeszcze parę zdań, których warto się nauczyć na pamięć : )

Vi har en gäst som tycker att brödet smakar jäst.

Mamy gościa, który uważa, że chleb smakuje drożdżami.

Vi måste byta hjul före jul.

Musimy zmienić koła przed świętami.

Jag tar gärna tåget till Järna – det är bra för min hjärna.

Chętnie jadę pociągiem do Järna – to dobre dla mojego mózgu.

En tiger åt en hjort och sa ’’Gjort är gjort’’.

Tygrys zjadł jelenia i rzekł „Co się stało, to się nie odstanie”.

Tak więc jak widzicie wymowa jest ta sama, ale ważne jest też ćwiczenie pisania, żebyśmy nie napisali wypracowania o naszych wigilijnych drożdżach z Mazur😊)

Koniecznie korzystajcie z Lexina, SAOB i Forvo w nauce wymowy. Widzimy się w jutrzejszym quizie! Hejjjj! 😀

Tworząc ten wpis opierałam się o książkę Uttalsboken. Svenskt uttal i praktik och teori Håkana Rosenqvista.

Tekst: Anna Hamanowicz

Pozostałe posty

Ogarniamy szwedzką gramatykę! Zaimki osobowe

Hejsan! Dzisiejszy wpis jest skierowany do osób zaczynających naukę szwedzkiego, gdyż zajmiemy się w nim nauką zaimków osobowych. Chodzi o słowa typu ja, ty, on, ona, etc. O ile w polskim często pomijamy zaimki i mówimy np. „idę do sklepu”, „poszła do szkoły”, „robimy obiad”, o tyle w szwedzkim zawsze potrzebujemy zaimka. Powód jest bardzo […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja! #196

Czy szwedzcy uczniowie mają problemy z czytaniem? Czy między Malmö a Kopenhagą powstanie metro? I czy korzystanie z chatu GPT to oszustwo? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w języku szwedzkim, oraz oznaczenie stopnia trudności tekstu, tak abyście poza samym zdobywaniem informacji mogli […]

Czytaj więcej

Svenska till vardags – i klassrummet del 2

Witam ponownie początkujących uczniów szwedzkiego! Jeżeli nie czytaliście pierwszej części tego wpisu, to chciałabym go Wam serdecznie polecić – nauczycie się tam poleceń, które przeczytacie w podręczniku i usłyszycie od nauczyciela podczas lekcji. Poniższy wpis zawiera natomiast najważniejsze zdania, pytania i odpowiedzi, które na pewno przydadzą się Wam na lekcjach szwedzkiego. Gotowi? Pamiętajcie, że w […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja! #195

Jaką formę obostrzeń dla imigrantów proponuje rząd? Czy handel internetowy w Szwecji ma się dobrze? I czy wśród załogi statku Vasa mogły być kobiety? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w języku szwedzkim, oraz oznaczenie stopnia trudności tekstu, tak abyście poza samym zdobywaniem […]

Czytaj więcej

Śpiewaj z Humlą! #8 – Fångad av en stormvind

Tegoroczną Eurowizję wygrała Szwecja z Loreen i piosenką Tattoo. Korzystając z okazji chciałam wspomnieć inną szwedzką artystkę, która kilka razy wystąpiła na Eurowizji. Chodzi oczywiście o Carolę, która aż trzy razy pojawiła się na konkursie – w 1983, 1991 i 2006. Więcej na ten temat przeczytacie w moim wpisie TOP 5: ciekawostki o Melodifestivalen. Dzisiaj […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja! #194

Czy ekologiczna żywność jest w Szwecji popularna? Jakie nowe wytyczne trafiły do szwedzkiej branży filmowej? Jakiego nowego odkrycia dotyczącego autyzmu dokonali naukowcy z Uppsali? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w języku szwedzkim, oraz oznaczenie stopnia trudności tekstu, tak abyście poza samym zdobywaniem […]

Czytaj więcej

Ogarniamy zaimki pytające!

Hejsan! Zaczynacie dopiero przygodę ze szwedzkim i chcecie nauczyć się najważniejszych słów niezbędnych do zadawania pytań? A może potrzebujecie szybkiej powtórki? Chcecie sprawdzić, czy znacie wszystkie zaimki pytające? Zapraszam Was do dzisiejszego bloga! Zanim zaczniemy z przykładami: w szwedzkim nie istnieje pytajnik „czy”. Pytania, które na polski przetłumaczymy jako „czy studiujesz?” czy „czy lubisz szwedzki?”, […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja! #193

Ile osób w Szwecji mieszka samotnie? Jak wiedzie się w Szwecji firmom związanym z handlem? Czy szwedzkie przedszkolaki uczą się już o zrównoważonym rozwoju? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w języku szwedzkim, oraz oznaczenie stopnia trudności tekstu, tak abyście poza samym zdobywaniem […]

Czytaj więcej

Svenska till vardags – i klassrummet del 1

Witam serdecznie wszystkich świeżo upieczonych uczniów szwedzkiego! Jeżeli wizja nauczenia się tego języka jest dla Was stresująca, to nie bójcie się – każdy z nas kiedyś zaczął przygodę ze szwedzkim i nie zawsze te początki były łatwe 😊. Żeby ułatwić Wam pierwsze kroki w tym godnym podziwu wyzwaniu, przygotowałam dla Was listę przydatnych zwrotów, które […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja! #192

Czy w szwedzkich szkołach dzieci dostają bezpłatne śniadanie? Czy warto samodzielnie przygotowywać posiłki dla niemowlaków? Z jakiego powodu coraz więcej szwedzkich uczniów uczy się z domu? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w języku szwedzkim, oraz oznaczenie stopnia trudności tekstu, tak abyście poza […]

Czytaj więcej

Nie taki diabeł straszny, jak go malują! Czyli jak oswoić partikelverb? #17 LEVA

Jak tam żyjecie, drodzy miłośnicy szwedzkiego? Mam nadzieję, że dobrze, bo dziś skupimy się na czasowniku leva i jego ukrytych znaczeniach! Jeżeli temat partikelverb jest dla Was nowy (koniecznie nadróbcie moje poprzednie wpisy!), to pozwólcie, że przytoczę kilka najistotniejszych informacji. Partikelverb są czasownikami, które łączą się z partykułą i zmieniają dzięki temu znaczenie. Partykuła to […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja! #191

Czy osoby pracujące w opiece nad starszymi będą musiały zdać test językowy? Czy w Szwecji znajdziemy nielegalne odpady? I jak najlepiej oczyścić miejskie powietrze? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w języku szwedzkim, oraz oznaczenie stopnia trudności tekstu, tak abyście poza samym zdobywaniem […]

Czytaj więcej