Ogarniamy liczebniki porządkowe!
Podejrzewam, że wielu z Was odlicza już dni, które zostały do Świąt. Zastanawiam się, czy robicie to po polsku, czy może próbujecie po szwedzku, żeby w oczekiwania na Święta wpleść jeszcze odrobinę nauki szwedzkiego. Jeśli widzieliście już ten mały wstęp do tematu na fanpage’u Humli, to doskonale wiecie, czym się dziś zajmiemy. Dziś bierzemy na warsztat liczebniki porządkowe i ich szerokie zastosowanie!
1:a första, 2:a andra, 3:e tredje, 4:e fjärde, 5:e femte, 6:e sjätte, 7:e sjunde, 8:e åttonde, 9:e nionde, 10:e tionde, 11:e elfte, 12:e tolfte, 13:e trettonde, 14:e fjortonde, 15:e femtonde, 16:e sextonde, 17:e sjuttonde, 18:e artonde, 19:e nittonde, 20:e tjugonde, 21:a tjugoförsta
Zakładam, że już zetknęliście się z liczebnikami porządkowymi w szwedzkim, jeśli zaś nie, odsyłam jeszcze raz na nasz fanpage. To, co jest dla nas ważne i bardzo ułatwia naukę to fakt, że w szwedzkim odmieniamy tylko ostatnią cyfrę. Nie mówimy pięćdziesiąty piąty, a pięćdziesiąt piąty (femtiofemte). Od razu prościej 😊 Inną ważną uwagą jest wymowa artonde vs. åttonde. Posłuchajcie uważnie i powtarzajcie, bo te dwa liczebniki są często mylone.
Liczebnik porządkowy wskazuje nam coś albo kogoś konkretnego, dlatego używamy po nim formy określonej zarówno przymiotnika, jak i rzeczownika.
Jag bor på femte våningen. – Mieszkam na piątym piętrze.
Harry Potter och fången från Azkaban är den tredje boken om Harry. – Harry Potter i więzień z Azkabanu to trzecia książka o Harrym.
Fjärde killen till vänster är min pojkvän. – Czwarty chłopak na lewo jest moim chłopakiem.
Jak już wiecie, zaimek dzierżawczy anuluje formę określoną rzeczownika.
Han är hennes andra man. – On jest jej drugim mężem.
Det är mitt första jobb. – To moja pierwsza praca.
Liczebników porządkowych możemy też używać do podawania dat. I tu będziemy mieli dwie opcje, z czego druga może się Wam wydać nieco dziwna. Dziwna, bo zamiast np. drugiego maja powiemy drugiego w piątym (miesiącu). Spójrzcie na przykłady:
Det är den sextonde december idag.
Det är den sextonde i tolfte idag. – Dziś jest szesnastego grudnia.
Jag fyller år den tjugonde maj.
Jag fyller år den tjugonde i femte. – Mam urodziny dwudziestego maja.
Ważne jest też poprawne czytanie tytułów władców, prezydentów, czy papieży. Dzieje się tu ciekawa rzecz – jak już wiecie, liczebniki porządkowe mają końcówkę –e, poza dwoma pierwszymi, czyli första i andra. Tak się jednak utarło, że jeżeli mówimy o jakimś władcy czy innej ważnej postaci historycznej płci męskiej, to końcówki w första i andra możemy zmienić na –e. Czyli förste i andre. Ważne! Działa to tylko w jedną stronę i tylko w przypadku tych dwóch liczebników. Nigdy nie zmienimy np. sjunde na sjunda!
Mieszko I – Mieszko den förste – Mieszko I
Johannes Paulus II – Johannes Paulus den andre – Jan Paweł II
Gustav VI Adolf – Gustav den sjätte Adolf – Gustaw VI Adolf
I jeszcze jeden ważny temat – co drugi, co trzeci, co czwarty, etc. W zależności od rodzaju rzeczownika, co drugi powiemy varannan (np. varannan vecka – co drugi tydzień) albo vartannat (vartannat barn – co drugie dziecko). Każde kolejne powiemy z var/vart i liczebnikiem porządkowym, np. var fjärde, var femte, var sjätte, etc.
Jag besöker min familj varannan månad. – Odwiedzam moją rodzinę co drugi miesiąc.
Min pojkvän åker till Spanien var fjärde månad. – Mój chłopak jeździ do Hiszpanii co czwarty miesiąc.
Åsa reser till Japan vartannat eller vart tredje år. – Åsa podróżuje do Japonii co drugi lub co trzeci rok.
Läs vart tionde ord om du vill läsa det gömda meddelandet! – Przeczytaj co dziesiąte słowo, jeśli chcesz przeczytać ukrytą wiadomość!
Na dzisiaj kończymy, mam nadzieję, że znajdziecie czas, aby sprawdzić się jutro w naszym quizie 😊) Tymczasem!
Tekst: Anna Hamanowicz
