Blog

Autor: Ania Kicka

Data dodania: 16 grudnia, 2020

Ogarniamy liczebniki porządkowe!

Podejrzewam, że wielu z Was odlicza już dni, które zostały do Świąt. Zastanawiam się, czy robicie to po polsku, czy może próbujecie po szwedzku, żeby w oczekiwania na Święta wpleść jeszcze odrobinę nauki szwedzkiego. Jeśli widzieliście już ten mały wstęp do tematu na fanpage’u Humli, to doskonale wiecie, czym się dziś zajmiemy. Dziś bierzemy na warsztat liczebniki porządkowe i ich szerokie zastosowanie!

1:a första, 2:a andra, 3:e tredje, 4:e fjärde, 5:e femte, 6:e sjätte, 7:e sjunde, 8:e åttonde, 9:e nionde, 10:e tionde, 11:e elfte, 12:e tolfte, 13:e trettonde, 14:e fjortonde, 15:e femtonde, 16:e sextonde, 17:e sjuttonde, 18:e artonde, 19:e nittonde, 20:e tjugonde, 21:a tjugoförsta

Zakładam, że już zetknęliście się z liczebnikami porządkowymi w szwedzkim, jeśli zaś nie, odsyłam jeszcze raz na nasz fanpage. To, co jest dla nas ważne i bardzo ułatwia naukę to fakt, że w szwedzkim odmieniamy tylko ostatnią cyfrę. Nie mówimy pięćdziesiąty piąty, a pięćdziesiąt piąty (femtiofemte). Od razu prościej 😊 Inną ważną uwagą jest wymowa artonde vs. åttonde. Posłuchajcie uważnie i powtarzajcie, bo te dwa liczebniki są często mylone.

Liczebnik porządkowy wskazuje nam coś albo kogoś konkretnego, dlatego używamy po nim formy określonej zarówno przymiotnika, jak i rzeczownika.

Jag bor på femte våningen. – Mieszkam na piątym piętrze.

Harry Potter och fången från Azkaban är den tredje boken om Harry. – Harry Potter i więzień z Azkabanu to trzecia książka o Harrym.

Fjärde killen till vänster är min pojkvän. – Czwarty chłopak na lewo jest moim chłopakiem.

Jak już wiecie, zaimek dzierżawczy anuluje formę określoną rzeczownika.

Han är hennes andra man. – On jest jej drugim mężem.

Det är mitt första jobb. – To moja pierwsza praca.

Liczebników porządkowych możemy też używać do podawania dat. I tu będziemy mieli dwie opcje, z czego druga może się Wam wydać nieco dziwna. Dziwna, bo zamiast np. drugiego maja powiemy drugiego w piątym (miesiącu). Spójrzcie na przykłady:

Det är den sextonde december idag.

Det är den sextonde i tolfte idag. – Dziś jest szesnastego grudnia.

Jag fyller år den tjugonde maj.

Jag fyller år den tjugonde i femte. – Mam urodziny dwudziestego maja.

Ważne jest też poprawne czytanie tytułów władców, prezydentów, czy papieży. Dzieje się tu ciekawa rzecz – jak już wiecie, liczebniki porządkowe mają końcówkę –e, poza dwoma pierwszymi, czyli första i andra. Tak się jednak utarło, że jeżeli mówimy o jakimś władcy czy innej ważnej postaci historycznej płci męskiej, to końcówki w första i andra możemy zmienić na –e. Czyli förste i andre. Ważne! Działa to tylko w jedną stronę i tylko w przypadku tych dwóch liczebników. Nigdy nie zmienimy np. sjunde na sjunda!

Mieszko I – Mieszko den förste – Mieszko I

Johannes Paulus II – Johannes Paulus den andre – Jan Paweł II

Gustav VI Adolf – Gustav den sjätte Adolf – Gustaw VI Adolf

I jeszcze jeden ważny temat – co drugi, co trzeci, co czwarty, etc. W zależności od rodzaju rzeczownika, co drugi powiemy varannan (np. varannan vecka – co drugi tydzień) albo vartannat (vartannat barn – co drugie dziecko). Każde kolejne powiemy z var/vart i liczebnikiem porządkowym, np. var fjärde, var femte, var sjätte, etc.

Jag besöker min familj varannan månad. – Odwiedzam moją rodzinę co drugi miesiąc.

Min pojkvän åker till Spanien var fjärde månad. – Mój chłopak jeździ do Hiszpanii co czwarty miesiąc.

Åsa reser till Japan vartannat eller vart tredje år. – Åsa podróżuje do Japonii co drugi lub co trzeci rok.

Läs vart tionde ord om du vill läsa det gömda meddelandet! – Przeczytaj co dziesiąte słowo, jeśli chcesz przeczytać ukrytą wiadomość!

Na dzisiaj kończymy, mam nadzieję, że znajdziecie czas, aby sprawdzić się jutro w naszym quizie 😊) Tymczasem!

Tekst: Anna Hamanowicz

Pozostałe posty

Halo Szwecja #188

Jak wyglądają dalsze starania Szwecji o członkostwo w NATO? Kto wygrał Melodifestivalen? Czy szwedzkie szkoły są przyjazne wszystkim dzieciom? Gdzie powstanie nowa farma wiatrowa na południu Szwecji? Jaką zagadkę dotyczącą szwedzkiej literatury rozwiązano po 300 latach? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w […]

Czytaj więcej

Nie taki diabeł straszny, jak go malują! Czyli jak oswoić partikelverb? #16 HÖRA

Witajcie już po raz szesnasty w serii, która odczaruje owiane złą sławą partikelverb! Poznacie dziś sporo zastosowań czasownika höra (słyszeć), który zmienia zupełnie swoje znaczenie, jeśli dołączymy do niego partykułę. Dla przypomnienia: partykuły to te małe słówka, które stawiamy po czasowniku: på, av, med, för, etc. Żeby partikelverb serio zadziałał i znaczył to, co chcemy, […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja #187

Czy przestrzeń publiczna jest w Szwecji dobrze rozplanowana? Dlaczego sekretarz stanu odszedł ze stanowiska? Jak z podwyżkami prądu radzą sobie organizacje pomocowe w Szwecji? Jaki narkotyk robi się w Szwecji coraz popularniejszy? I jak doświadczenia studentów z czasów pandemii zmienią nauczanie wyższe w tym kraju? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego […]

Czytaj więcej

Gotuj z Humlą #13 – Vi lagar kålpudding!

Dzisiaj mam super przepis głównie dla miłośników kapusty i trybu rozkazującego w szwedzkim 😉. Choć w swojej tradycyjnej wersji kålpudding zawiera mięso mielone, to możemy je wymienić na granulat sojowy w wersji wegetariańskiej. Kålpudding jest pieczonym daniem z kapusty, mieszanki mięsa mielonego, i ewentualnie ryżu. Podajemy je z ziemniakami, sosem brązowym lub masłem, choć niektórzy […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja! #186

Jak Szwecja pomaga Turcji i Syrii po trzęsieniu ziemi? Która szwedzka firma zapowiedziała redukcję personelu? dlaczego pracownicy administracyjni na północy Szwecji są bardziej wyczerpani? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w języku szwedzkim, oraz oznaczenie stopnia trudności tekstu, tak abyście poza samym zdobywaniem […]

Czytaj więcej

TOP 5 szwedzkich filmów na Walentynki!

Walentynki można świętować mniej lub bardziej hucznie, ale nawet jeśli nie macie do tego święta jakiegoś szczególnego sentymentu, to zawsze możecie skupić się na ćwiczeniu szwedzkiego ze słuchu i obejrzeć jakiś szwedzki romantyczny film. Przygotowałam dziś dla Was zestawienie pięciu dostępnych teraz w serwisach streamingowych: Grabben i graven bredvid Romantyczna komedia o dwójce na pozór […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja! #185

Czy Zlatan Ibrahimovic zmienia ścieżkę kariery? Jak rosną ceny platform streamingowych w Szwecji? Czy między tatuażami a rakiem istnieje jakaś zależność? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w języku szwedzkim, oraz oznaczenie stopnia trudności tekstu, tak abyście poza samym zdobywaniem informacji mogli też […]

Czytaj więcej

Szwedzki na co dzień – czym się od siebie różnią ja, jo i nej?

Witam serdecznie wszystkie osoby, które właśnie rozpoczęły swoją przygodę ze szwedzkim! Pewnie potraficie się już przedstawić, przywitać się, może i zadać podstawowe pytania. Podejrzewam, że znacie też już te dwa super ważne słowa: ja, czyli tak i nej, czyli nie. A czy wiecie już, że na pytanie, na które odpowiedzią może być po polsku tylko […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja #184

Jak długo Szwecja będzie przewodniczyć Unii Europejskiej? Która adaptacja szwedzkiej powieści bije teraz rekordy popularności? Jakiego języka uczą się coraz chętniej szwedzcy studenci? Czy istnieje coś takiego jak szwedzkie reggae? Jak działają czaty oparte o ludzką inteligencję? I które badania najbardziej przyciągnęły uwagę ludzi w 2022 roku? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. […]

Czytaj więcej

Kącik piosenki disneyowskiej #20 – Familjen Madrigal

Dziś czas na sześćdziesiąty (sextionde) film studia Disney, Encanto, który dostał Oscara w kategorii najlepszy film animowany (bästa animerade film). Tym samym po raz pierwszy pobił (slå) film Pixara, Luca, nominowanym w tej samej kategorii. Oba filmy zresztą bardzo polecam. Czym Encanto urzekło jury i widzów na całym świecie? Tym, jak wykorzystuje magiczny realizm (magisk […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja! #183

Co nowego na temat śmierci króla Karola XII odkryli badacze z Finlandii? Czy palacze będą musieli płacić za zniszczenia w mieszkaniach czynszowych spowodowane dymem papierosowym? Jak od nowego roku zmieniły się przepisy dotyczące wieku emerytalnego w Szwecji? Która grupa szwedzkich klientów woli zakupy stacjonarne od online? I czy latanie samolotem będzie kiedyś eko? Wszystko to […]

Czytaj więcej

TOP 5: szwedzkie filmy z zimą w tle

Zima, choć coraz cieplejsza, potrwa jeszcze kilka miesięcy, a co za tym stoi – czeka nas wciąż sporo krótkich dni, gdzie Słońce zachodzi zbyt szybko. Najlepszym lekarstwem na tak prędko kończące się dni jest zawinięcie się w koc i dobry film, oczywiście po szwedzku! Przygotowałam dla Was zestawienie pięciu szwedzkich filmów, których akcja rozgrywa się […]

Czytaj więcej