Nie taki diabeł straszny, jak go malują! Czyli jak oswoić partikelverb? #3 GE

Zastanawialiście się kiedyś nad tym, jak wiele znaczeń może mieć jeden czasownik? Gdy pomyślimy o czasowniku „dać”, możemy go użyć do powiedzenia „dać za wygraną”, „dać komuś popalić”, czy „poddać się”… Po szwedzku ten sam czasownik, ge, też ma mnóstwo ciekawych i przedziwnych znaczeń, tak więc nie przedłużając, zapraszamy do trzeciej odsłony partikelverb!

Zaczniemy od prostych, dość intuicyjnych dla Polaków zastosowań tego czasownika.

Podstawowym znaczeniem ge jest oczywiście dać, dawać.

Jag vet inte vad jag kan ge min pojkvän i julklapp. –Nie wiem, co mogę dać mojemu chłopakowi pod choinkę.

W sensie bardziej metaforycznym – wyprawić.

Kungen gav en stor bankett.– Król wyprawił duży bankiet.

Podobnie jak po polsku, za pomocą ge rozmawiamy o cenie.

Hur mycket gav du för din nya lägenhet? –Ile dałaś za twoje nowe mieszkanie?

I znowu, podobnie jak po polsku: przynosić rezultaty.

Jag tror inte att terapin har gett honom någonting.-Nie wydaje mi się, żeby terapia mu coś dała/przyniosła rezultaty.

Z czasownikiem ge możemy też być na maxa romantykami i oddać za kogoś życie:

Han älskade sin fru så mycket att han var beredd att ge sitt liv för henne.– Tak bardzo kochał swoją żonę, że był gotowy oddać za nią życie.

To teraz czas na mniej oczywiste wyrażenia z różnymi małymi słówkami.

Ge sig iväg – ruszyć

Min bästa vän gav sig iväg på segeläventyr!-Mój najlepszy przyjaciel wyruszył w żeglarską przygodę!

Ge upp – poddać się (jak angielskie give up), a także: wydać z siebie np. krzyk, które możemy też wyrazić za pomocą ger till.

Efter att ha arbetat tre år på projektet som inte var intressant för mig, gav jag upp. Jag ville göra något annat. – Po trzech latach pracy nad projektem, który nie był dla mnie ciekawy, poddałam się. Chciałam zrobić coś innego.

När hon såg en varg utanför sitt hus, gav hon upp/till ett skrik. Hon var livrädd.– Gdy zobaczyła wilka przed swoim domem, krzyknęła/wydawała z siebie krzyk. Była przerażona.

Ge upp andan to natomiast wyzionąć ducha, umrzeć. To wyrażenie kojarzone jest m.in. z Biblią:

Sedan gav Abraham upp andan och dog i god ålder, gammal och tillfreds, och samlades till sitt folk. –Później Abraham wyzionął ducha i umarł w dobrym wieku, stary i pełen zadowolenia, i został przyłączony do swego ludu.

Coś, co osoby anglojęzyczne na pewno skojarzą, to wyrażenie ta något för givet – take something for granted – czyli brać coś za pewnik.

Vi ska lära oss att vara nöjda med det vi har och inte ta något för givet.– Musimy nauczyć się być zadowolonymi z tego, co mamy, i nie brać niczego za pewnik.

Ge igen to zemścić się, oddać.

Önskan att ge igen kan vara väldigt stor, men vi ska inte bete oss som de som gjorde oss illa.– Pragnienie odwetu może być bardzo silne, ale nie powinniśmy się zachowywać jak ci, którzy nas skrzywdzili.

Ge igen med samma mynt to rozwinięcie powyższego – dosłownie „oddać tą samą monetą”, czy oddać pięknym za nadobne.

Eftersom han blev bedragen av sin bästa vän, ville han ge igen med samma mynt så att vännen också skulle lida. – Ponieważ został oszukany przez swojego najlepszego przyjaciela, chciał mu odpłacić tym samym, aby przyjaciel również cierpiał.

Ge efter to przestać mówić nie, przestać się opierać.

Hans vänner försökte övertyga honom att börja ett nytt jobb och sluta lata sig. Han var mycket skeptisk i början men till sist gav han efter och började jobba på Volvo.-Jego przyjaciele próbowali go przekonać, żeby zaczął nową pracę i przestał się lenić. Na początku był bardzo sceptyczny, ale w końcu przestał się opierać i zaczął pracę w Volvo.

Ge sig på oznacza rzucić się na kogoś z pięściami albo zacząć go mocno krytykować, tudzież zacząć robić coś zupełnie nowego.

Det är fegt att ge sig på någon svagare än man själv.-Rzucenie się na kogoś słabszego od nas jest tchórzostwem.

I september ska jag ge mig på ett nytt projekt. –We wrześniu zacznę nowy projekt.

Na koniec mamy dla Was ciekawe, mocno potoczne wyrażenie, które znajdziecie m.in. w piosence Jag ger fan i allt Eddiego Meduzy.

Ge attan/tusan/katten/sjutton/fan i ngt – mieć coś gdzieś (tudzież w pewnej części ciała).

Jag ger fan i allt, jag är så trött på alla dessa dumheter.-Mam wszystko gdzieś (wulgarne), jestem już zmęczony tymi wszystkimi głupotami.

Ufff, zmęczyliście się natłokiem informacji? Ge inte upp! 😀 Znacie inne wyrażenia z ge? Używacie którychś z tych, które Wam dziś przedstawiliśmy? Dajcie znać w komentarzach! Do zobaczenia w jutrzejszym quizie sprawdzającym Waszą wiedzę!

Tekst: Anna Hamanowicz