Nie taki diabeł straszny, jak go malują! Czyli jak oswoić partikelverb? #2 GÅ

Ci z Was, którzy jeżdżą albo mieli okazję przejechać się sztokholmskim metrem, zapewne po jakimś czasie są w stanie wyklepać z pamięci: Nästa: T-centralen. Tänk på avståndet mellan vagn och plattform när du stiger av. Pamiętam, że podczas studiów w Szwecji, nawet moi znajomi nieznający ani słowa po szwedzku, recytowali tę formułkę. Czy wiecie, że stiger av, czyli wysiadać, możemy zamienić na går av? Tak, går nie oznacza jedynie „iść”, przy pomocy naszych ulubionych „małych słówek”, czyli partykuł, może diametralnie zmienić swoje znaczenie. Zaciekawiliśmy Was? Zapraszamy zatem na drugą część partikelverb! W roli głównej występuje jeden z podstawowych i najważniejszych szwedzkich czasowników: går.

Podobnie jak w poprzednim artykule o czasowniku står, pokażemy Wam różne zastosowania går, zarówno jako partikelverb z akcentowanym słówkiem, jak i po prostu wyrażenie idiomatyczne.

Możemy kogoś spytać, jak mu idzie w nowej pracy, dokładnie tak, jak po polsku:

Hur går det för dig på det nya jobbet?

Jeżeli chcemy powiedzieć, że coś da się zrobić (czy że coś idzie zrobić), również możemy posłużyć się går:

Det går att läsa den här lilla texten om du tar på dig glasögonen. – Da radę (idzie) przeczytać ten mały tekst, jeśli założysz okulary.

To, co jest w szwedzkim bardzo ważne, to fakt, że człowiek åker buss, ale za to bussen går. Można to zastosować do innych środków transportu, tåget går, bilen går, båten går, etc.

Możemy także powiedzieć, że film leci w kinie:

Avengers går på bio ikväll. – Avengers lecą dziś wieczorem w kinie.

Gå på znaczy też np. iść do kina – gå på bio, iść do teatru – gå på teater, iść do opery – gå på opera, iść do restauracji – gå på restaurang, etc.

Gå på ma też mniej oczywiste znaczenia. Można też używać np. do mówienia o cenach.

Klänningen gick på 300 kronor. – Sukienka kosztowała (poszła za) 300 koron.

Gå på! – dalej, prędzej!

Gå an używamy, gdy coś wypada albo pasuje. Np. det går an – to ujdzie, to przejdzie.

Gå bort używamy, by mówić o pójściu w gości, ale też… o śmierci.

De ska gå bort till sina föräldrar på lördag. – Oni idą w gości do swoich rodziców w sobotę.

Hennes farmor gick bort ifjol. – Jej babcia zmarła/odeszła rok temu.

Gå ihop to natomiast :

1. Połączenie czegoś – Hans företag ska gå ihop med någon utländsk firma. – Jego  przedsiębiorstwo połączy się z jakąś zagraniczną firmą.

2. Wiązać koniec z końcem – Jag har det svårt att få ekonomin att gå ihop. – Ciężko mi wiązać koniec z końcem.

3. Dobrze funkcjonować razem – Jag och min flickvän går bra ihop. – Ja i moja dziewczyna dobrze razem funkcjonujemy.

Gå med på något oznacza zgodzić się na coś.

Vi gick med på hans förslag – Zgodziliśmy się na jego propozycję.

Gå igen ma trzy znaczenia:

1.Powtarzać się – Historian går igen. – Historia się powtarza.

2. Zamykać się: Dörren går igen och nyckeln är kvar där inne. – drzwi się zamykają, a klucz wciąż jest w środku.

3.Straszyć, nawiedzać – På slottet finns det två vita fruar som går igen. – Na zamku są dwie białe damy, które straszą.

Gå av to, jak już wspomniałam we wstępie, wychodzić, np. z autobusu, metra czy tramwaju. Zamiennie możemy używać stiga av.

Gå av bussen på nästa station. – wysiądź z autobusu na następnej stacji.

Nasz wpis jest zaledwie zalążkiem tematu, gdyż szwedzkie czasowniki uwielbiają te wszystkie „małe” słówka – partykuły 😉. Nie przedłużając jednak, zachęcamy Was do przyswojenia tych powyższych, naszym zdaniem, bardzo przydatnych wyrażeń i do wzięcia udziału w naszym jutrzejszym quizie. Jeżeli dobrze Wam pójdzie, to przejdziecie do historii – gå till historien – mistrzów naszych quizów! 😀 Vi ses!

Tekst: Anna Hamanowicz