Kończy się pewna epoka – Ikea właśnie zaprzestała sprzedaży papierowych katalogów, które ukazywały się już od 1951. Od teraz nowe kolekcje będziemy mogli oglądać tylko w sieci, albo w sklepie. Może nam się to wydawać zwykłą koleją rzeczy i niczym niezwykłym. I słusznie, tylko że mało który katalog drukuje się w liczbie około 175 milionów egzemplarzy jednego roku. Przychodzi Wam na myśl inny znak rozpoznawczy Ikei, poza tymi wyjątkowymi katalogami pokazującymi umeblowane przestrzenie, a nie same meble? Allamåla, Bekväm, Gäspa brzmią Wam znajomo? To świetnie, bo dziś dowiemy się co nieco na temat nazw ikeowych mebli!

Na samym początku warto przytoczyć pewien fakt z życia założyciela tego potężnego przedsiębiorstwa. Nazwa Ikea pochodzi mianowicie od imienia i nazwiska założyciela – Ingvar Kamprad – oraz miejscowości, w których się wychował – Elmtaryd i Agunnaryd. Brzmi niemal jak wymyślanie hasła do poczty na podstawie daty urodzenia i rocznicy ślubu : ) Kamprad kierował się pragmatyzmem – był dyslektykiem, dlatego też nazwa firmy i nazwy produktów nie mogły składać się z żadnych liczb. Jak się potem okazało, dysleksja Kamprada przez przypadek przyczyniła się do ikonicznych nazw i zupełnie innego doświadczenia kupowania mebli. To już nie „kupmy tamten regał, to chyba numer 3077”, a „mi się najbardziej podoba Billy, jest taki klasyczny”. No właśnie, skoro już wiemy, czemu meble Ikei mają imiona, a nie sygnaturę liczbową, to warto by było wiedzieć, dlaczego te imiona są właśnie takie. Na szczęście istnieje w tym pewna logika: sofy otrzymują nazwy miejscowości z Północy (Norden), pościel i poszewki mają kwiatowe imiona, zaś materiały – imiona dziewczęce. Oczywiście istnieje też wiele wyjątków od tej reguły (inaczej nie byłby to szwedzki sklep:))), ale mimo wszystko trochę nam ułatwia orientację. Nazwy ikeowych mebli przeszły przez wiele zmian na przestrzeni lat. W latach 50-tych pojawiały się słowa bardzo różnego pochodzenia, np. Piccolo czy Arda (rzeka w Bułgarii), czy hiszpańsko brzmiące Rosita, a także angielskie Royal. Nazwy mebli odzwierciedlają rozwój trendów w społeczeństwie. W latach 70-tych wprowadzono do sprzedaży meble Texas, Swing, Modern czy Dixi, a Monika zniknęła z asortymentu, gdy imię straciło na popularności w Szwecji. Natomiast ikoniczne i rozpoznawalne na całym świecie nazwy mebli bogate w å, ä i ö, to wynalazek stosunkowo młody, bo swój początek miał dopiero w latach 80-tych, kiedy Ikea rozpoczęła światową ekspansję. Wtedy to typowo nordyckie nazwy stały się znakiem rozpoznawczym mebli, a nazwy w stylu Milano czy Lido wyleciały z katalogu. Inną korzyścią tych nordyckich imion jest fakt, że trudno je podrobić.

Szwedzi i osoby znające szwedzki na zaawansowanym poziomie mają z wizyty do Ikei podwójną frajdę – nazwy mebli i materiałów to skarbnica wiedzy o szeroko pojętej kulturze Północy. Nie martwcie się jednak! Jeżeli znacie angielski, to na pewno zainteresuje Was strona The Ikea dictionary, stworzona przez Larsa Petrusa. Znajdziemy tam spis nazw produktów z Ikei, podział na kategorie i tłumaczenie na angielski. Możecie pomóc w rozwoju strony, jeżeli macie pomysł na pochodzenia słowa, które jeszcze nie zostało opisane na stronie : )

Ikea jest fenomenem kulturowym. Jest nie tylko producentem tanich, oryginalnych i prostych do złożenia mebli, ale jest również sklepem, w którym spędzamy cały dzień, poruszając się po labiryncie wyposażonych pomieszczeń, otoczeni szwedzkimi literami i szwedzką kuchnią. Po drodze mijamy napisy jak „hej” czy „tack”, możemy też kupić kanelbulle czy słynnego hot doga za złotówkę. Niezależnie od tego, czy jesteśmy w Ikei w Szwecij, Polsce, czy Niemczech, przenosimy się do innej, północnej, dogłębnie przemyślanej rzeczywistości. Nie zdziwi Was zapewne fakt, że w 2017 roku, niedługo przed swoją śmiercią, Ingvar Kamprad otrzymał nagrodę językową od Föreningen Norden za wyjątkowy wkład w popularyzację nordyckich słów, wyrażeń i kultury na całym świecie.

Tym pozytywnym akcentem żegnam się z Wami na dziś. Napiszcie, czy znacie jakieś inne ciekawostki związane z Ikeą, czy macie jakieś ulubione nazwy mebli i co najbardziej lubicie w Ikei. Do zobaczenia w jutrzejszym quizie!

Tekst: Anna Hamanowicz