Blog

Autor: Ania Kicka

Data dodania: 1 września, 2021

Bardzo szwedzkie słowa #8

Hejsan, hoppsan! Wakacje w zasadzie za nami, w Szwecji już od kilku tygodni, co oznacza powrót do szkoły, do intensywnej nauki. Nie chcę jednak rzucić Was od razu na głęboką wodę, tak więc zaczniemy od niewielkiej ilości słów, za to bardzo ciekawych: witam w kolejnym odcinku Bardzo szwedzkich słówek! Już po raz ósmy poznacie szwedzkie słowa, które nie mają dosłownego odpowiednika w języku polskim, a których poznanie znacznie wzbogaci Wasz szwedzki. Zaczynamy!

1. Nomofob

Nomofob jest słowem, które możecie kojarzyć z angielskiego (nomophobia). Jest ono połączeniem kilku słów: no mobile phone phobia, czyli strach związany z myślą o byciu odseparowanym od telefonu komórkowego. Innymi słowy: mocne uzależnienie od telefonu. W polskim słowo przyjęło się jako nomofobia, ale pewnie sami już widzicie, że nie brzmi to zbyt intuicyjnie dla użytkownika języka polskiego.

Lider du av nomofobi? Cierpisz na nomofobię?

2. Vaska

To teraz coś o ludziach, którzy lubią się popisywać. Vaska opisuje sytuację, w której kupujemy dwie butelki szampana w barze, po czym wylewamy zawartość jednej z nich do zlewu, aby pokazać, jak bogaci jesteśmy. Czy komuś zaimponujemy – to zależy, czyją uwagę chcemy zwrócić i czy zaimponujemy im domniemanym bogactwem, czy raczej marnotrawnością😉. Ważne: słowo en vask oznacza zlew, albo odpływ. Stąd też wzięło się znaczenie czasownika vaska – bo wylewamy szampana tam, gdzie normalnie spływa brudna woda.

3. Nakenchock

Naken + chock, czyli nagi + szok = szok, wynikający z trafienia na stronę internetową, na której nie spodziewamy się zobaczyć golizny. Zwykle, na stronach takich jak Buzzfeed czy Reddit zobaczymy ostrzeżenie NSFW (not safe for work, niebezpieczne/nieodpowiednie w pracy), które zwykle odnosi się do zdjęć pokazujących goliznę lub drastyczne obrazy. Nakenchock dzieje się, gdy klikamy na jakiś link, wyskakuje nam zupełnie nieoczekiwanie ktoś nagi, co wprawia nas w osłupienie.

Klicka inte på den här länken, du kommer att få nakenchock!

4. Flipperförälder

Szwedzi w ciekawy sposób nazywają dwa zupełnie skrajne typy rodzicielstwa. Nazwą flipperförälder określimy rodzica, który daje dziecku wolną rękę i pozwala mu na totalną samodzielność. Taki rodzic raczej nie będzie zwracał krnąbrnemu dziecku uwagi w towarzystwie. Nazwa pochodzi od gry flipper, w Polsce znanej lepiej jako pinball albo bilard elektryczny. Polega ona na odbijaniu kulek na planszy za pomocą ruchomej łapki. Flipperförälder powstał w odpowiedzi na termin curlingförälder, w Polsce znanym pod nazwą helikopterowego rodzicielstwa. Szwedzki odpowiednik odnosi się znowu do gry zwanej curling. W przeciwieństwie do flippera, tutaj robimy wszystko, co w naszej mocy, by precyzyjnie poprowadzić po lodzie ciężkie kamienie. Czyli w pierwszym wariancie jedyne, co robimy, to odbijanie piłeczki, a w drugim staramy się jak najdokładniej poprowadzić ją przez boisko. Łapiecie tę metaforę?;) Och du? Är du en flipperförälder eller en curlingförälder?

5. Kanskeman / kanske-man

Powyższe słówko składa się z dwóch słów, których uczymy się na samym początku naszej przygody ze szwedzkim: kanske (być może) i man (mężczyzna). Oznacza ono mężczyznę, który nie chce się w pełni zaangażować w związek, cały czas się waha i stąd to kanske. Nie jest on gotowy na zobowiązania wobec drugiej osoby i woli pozostać w sferze limbo. Żeby nie było, że zjawisko dotyczy wyłącznie mężczyzn: istnieje również słowo kanskekvinna oznaczające kobietę, która nie jest w stanie zaangażować się w związek. To słowo jest jednak używane znacznie rzadziej. Podobnie sprawa wygląda z kanskerelation, czyli takim „być-może-związkiem”. Är du en kanskeman eller en kanskekvinna? Är du i en kanskerelation?

Znaliście któreś z tych słów? Może któregoś z nich używacie często w rozmowach ze znajomymi ze Szwecji? Koniecznie dajcie znać w komentarzach, widzimy się w jutrzejszym quizie!

Tekst: Anna Hamanowicz

Pozostałe posty

Halo Szwecja #188

Jak wyglądają dalsze starania Szwecji o członkostwo w NATO? Kto wygrał Melodifestivalen? Czy szwedzkie szkoły są przyjazne wszystkim dzieciom? Gdzie powstanie nowa farma wiatrowa na południu Szwecji? Jaką zagadkę dotyczącą szwedzkiej literatury rozwiązano po 300 latach? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w […]

Czytaj więcej

Nie taki diabeł straszny, jak go malują! Czyli jak oswoić partikelverb? #16 HÖRA

Witajcie już po raz szesnasty w serii, która odczaruje owiane złą sławą partikelverb! Poznacie dziś sporo zastosowań czasownika höra (słyszeć), który zmienia zupełnie swoje znaczenie, jeśli dołączymy do niego partykułę. Dla przypomnienia: partykuły to te małe słówka, które stawiamy po czasowniku: på, av, med, för, etc. Żeby partikelverb serio zadziałał i znaczył to, co chcemy, […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja #187

Czy przestrzeń publiczna jest w Szwecji dobrze rozplanowana? Dlaczego sekretarz stanu odszedł ze stanowiska? Jak z podwyżkami prądu radzą sobie organizacje pomocowe w Szwecji? Jaki narkotyk robi się w Szwecji coraz popularniejszy? I jak doświadczenia studentów z czasów pandemii zmienią nauczanie wyższe w tym kraju? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego […]

Czytaj więcej

Gotuj z Humlą #13 – Vi lagar kålpudding!

Dzisiaj mam super przepis głównie dla miłośników kapusty i trybu rozkazującego w szwedzkim 😉. Choć w swojej tradycyjnej wersji kålpudding zawiera mięso mielone, to możemy je wymienić na granulat sojowy w wersji wegetariańskiej. Kålpudding jest pieczonym daniem z kapusty, mieszanki mięsa mielonego, i ewentualnie ryżu. Podajemy je z ziemniakami, sosem brązowym lub masłem, choć niektórzy […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja! #186

Jak Szwecja pomaga Turcji i Syrii po trzęsieniu ziemi? Która szwedzka firma zapowiedziała redukcję personelu? dlaczego pracownicy administracyjni na północy Szwecji są bardziej wyczerpani? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w języku szwedzkim, oraz oznaczenie stopnia trudności tekstu, tak abyście poza samym zdobywaniem […]

Czytaj więcej

TOP 5 szwedzkich filmów na Walentynki!

Walentynki można świętować mniej lub bardziej hucznie, ale nawet jeśli nie macie do tego święta jakiegoś szczególnego sentymentu, to zawsze możecie skupić się na ćwiczeniu szwedzkiego ze słuchu i obejrzeć jakiś szwedzki romantyczny film. Przygotowałam dziś dla Was zestawienie pięciu dostępnych teraz w serwisach streamingowych: Grabben i graven bredvid Romantyczna komedia o dwójce na pozór […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja! #185

Czy Zlatan Ibrahimovic zmienia ścieżkę kariery? Jak rosną ceny platform streamingowych w Szwecji? Czy między tatuażami a rakiem istnieje jakaś zależność? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w języku szwedzkim, oraz oznaczenie stopnia trudności tekstu, tak abyście poza samym zdobywaniem informacji mogli też […]

Czytaj więcej

Szwedzki na co dzień – czym się od siebie różnią ja, jo i nej?

Witam serdecznie wszystkie osoby, które właśnie rozpoczęły swoją przygodę ze szwedzkim! Pewnie potraficie się już przedstawić, przywitać się, może i zadać podstawowe pytania. Podejrzewam, że znacie też już te dwa super ważne słowa: ja, czyli tak i nej, czyli nie. A czy wiecie już, że na pytanie, na które odpowiedzią może być po polsku tylko […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja #184

Jak długo Szwecja będzie przewodniczyć Unii Europejskiej? Która adaptacja szwedzkiej powieści bije teraz rekordy popularności? Jakiego języka uczą się coraz chętniej szwedzcy studenci? Czy istnieje coś takiego jak szwedzkie reggae? Jak działają czaty oparte o ludzką inteligencję? I które badania najbardziej przyciągnęły uwagę ludzi w 2022 roku? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. […]

Czytaj więcej

Kącik piosenki disneyowskiej #20 – Familjen Madrigal

Dziś czas na sześćdziesiąty (sextionde) film studia Disney, Encanto, który dostał Oscara w kategorii najlepszy film animowany (bästa animerade film). Tym samym po raz pierwszy pobił (slå) film Pixara, Luca, nominowanym w tej samej kategorii. Oba filmy zresztą bardzo polecam. Czym Encanto urzekło jury i widzów na całym świecie? Tym, jak wykorzystuje magiczny realizm (magisk […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja! #183

Co nowego na temat śmierci króla Karola XII odkryli badacze z Finlandii? Czy palacze będą musieli płacić za zniszczenia w mieszkaniach czynszowych spowodowane dymem papierosowym? Jak od nowego roku zmieniły się przepisy dotyczące wieku emerytalnego w Szwecji? Która grupa szwedzkich klientów woli zakupy stacjonarne od online? I czy latanie samolotem będzie kiedyś eko? Wszystko to […]

Czytaj więcej

TOP 5: szwedzkie filmy z zimą w tle

Zima, choć coraz cieplejsza, potrwa jeszcze kilka miesięcy, a co za tym stoi – czeka nas wciąż sporo krótkich dni, gdzie Słońce zachodzi zbyt szybko. Najlepszym lekarstwem na tak prędko kończące się dni jest zawinięcie się w koc i dobry film, oczywiście po szwedzku! Przygotowałam dla Was zestawienie pięciu szwedzkich filmów, których akcja rozgrywa się […]

Czytaj więcej