Bardzo szwedzkie słowa #4

Witajcie w nowym roku! Mam nadzieję, że wśród Waszych postanowień noworocznych znajduje się nauka szwedzkiego. Ja postanowiłam sobie pisać dla Was nowe, ciekawe teksty, dlatego bez zbędnego przeciągania ruszamy z czwartą już odsłoną bardzo szwedzkich słówek!

1. Sugen

To słowo możecie kojarzyć ze wczesnych lekcji szwedzkiego. Być może tak jak ja nie zastanawialiście się zbyt głęboko nad dosłownym znaczeniem tego słowa, aż do momentu, gdy powiedzieliście „chwila, moment” i zrozumieliście. Otóż sugen pochodzi od słowa suga, czyli ssać, a oznacza, że mamy na coś wielką chęć, odczuwamy wielkie pragnienie. Jag är sugen på choklad. Jag är sugen på cigarett. Jag är sugen på att åka till Island. Mam wielką chęć na czekoladę. Strasznie chce mi się papierosa. Ciągnie mnie do wybrania się na Islandię. Pamiętajcie o partykule på! Jeżeli użyjecie słowa sugen/suga z partykułą av, to wyjdzie nam ssać w kontekście seksualnym.

Sugen jest słowem, które możemy rozbudowywać na nieskończenie wiele sposobów. Wystarczy z przodu dokleić nazwę rzeczy, na którą mamy chęć. Warto jest zapamiętać kaffesugen, jeśli nie ufamy swojej pamięci do partykuł. Jag är kaffesugen. Mam straszną chęć na kawę. Ale też godissugen, shoppingssugen, etc. Sugen odmienia się tak jak inne particip z grupy czwartej, czyli sugen, suget i sugna. Suget samo w sobie może też znaczyć głód, chęć, np. chokladsuget – chęć na czekoladę.

2. Gökotta

Gökotta to poranne wstawanie, dzięki któremu usłyszymy pierwszy śpiew ptaków. Bardziej rozbudowane tłumaczenie jest takie, że w święto Wniebowstąpienia Pańskiego (dawniej – kilka dni przed midsommar), Szwedzi wychodzili skoro świt (i ottan) do lasu, aby posłuchać śpiewu ptaków, głównie kukułki (gök) i zjeść piknik. W pewnych częściach Szwecji ta religijna tradycja utrzymała się do dziś. Gökotta przeszła też pewnego rodzaju modernizację i stała się popularnym słowem dla ludzi niekoniecznie związanych z tradycją chrześcijańską. Dziś gökotta odnosi się głównie do podziwiania natury wczesnym rankiem, gdy ta dopiero budzi się do życia.

Niestety, w moim przypadku bardzo rzadko się to zdarza : ) A u Was?

3. Tretår

Coś dla kawoszy. Tre to trzy, natomiast tår (en) to łza, albo mała dawka jakiegoś napoju czy cieczy. Jak dobrze wiecie, Szwedzi uwielbiają pić kawę. Zajmują szóste miejsce na świecie pod względem konsumpcji kawy – na jednego Szweda przypada około 8,2kg na rok. Dlatego nie powinno nas dziwić, że Szwedzi mają osobne słowa na…dolewki kawy! Tak! Tretår to nic innego, jak trzecia dolewka kawy. Druga to påtår. Kaffetår to po prostu porcja kawy. Nie wiem, jak u Was, ale u mnie na tretår się kończy. Dla ekstremalnych kawoszy przydadzą się słówka na czwartą i piątą dolewkę – krusetår i pintår.

Lecę teraz po mój påtår : )

4. Resfeber

Resfeber możecie kojarzyć z niemieckim Reisefieber, które oznacza dokładnie to samo. Jest to bardzo użyteczne słowo (przed pandemią go nadużywałam, bo często podróżowałam), które łatwo zapamiętać. Resa to podróżować (att resa) lub podróż (en resa), natomiast feber (en) to gorączka. Czym zatem jest resfeber? Mieszanką ekscytacji i podenerwowania przed podróżą! Dosłownie: podróżnicza gorączka. Jag brukar ha resfeber när jag åker till Spanien. Zwykle mam resfeber gdy podróżuję do Hiszpanii.

Mam dla Was ciekawostkę i zarazem pytanie. Istnieje spolszczona wersja Reisefieber (tym razem z niemieckiego): rajzefiber, tudzież rajzyfiber, używana ponoć głównie na Górnym Śląsku. Czy ktoś z Was mógłby to potwierdzić? Dajcie znać w komentarzach!

5. Mångata

Måne (en) to księżyć, zaś gata (en) oznacza drogę, ulicę. Co z tego mamy? Odbicie księżyca w wodzie, które przypomina drogę! Wygooglujcie sobie mångata, nie pożałujecie. O wiele rzadziej używa się słowa solgata, które oznacza odbicie słońca w wodzie, przypominające drogę.

Na dziś wystarczy nam nowych słów. Mam nadzieję, że dowiedzieliście się czegoś nowego i że macie w sobie energię i chęci na nowy rok ze szwedzkim z Humlą : )) Widzimy się jutro w quizie i za tydzień na blogu. Pytanie do Was: którą kaffetår właśnie pijecie? 😊 Vi ses!

Tekst: Anna Hamanowicz