Blog

Autor: Ania Kicka

Data dodania: 22 kwietnia, 2020

Bardzo szwedzkie słowa #1

Hejsan hoppsan! Dziś zaprezentuję Wam listę pięciu szwedzkich słów, których nie da się jednym słowem przetłumaczyć na polski (chociaż możecie spróbować swoich sił i kreatywności w komentarzach:). Część na pewno znacie, ale może nie wiecie, skąd pochodzą, a część może być dla Was zupełnym zaskoczeniem. Zaczynamy!

1. Panta

Jeśli mieszkacie w Szwecji, zapewne recykling nie jest Wam obcy. W sklepach możemy znaleźć maszyny, do których wkładamy plastikowe butelki, żeby w zamian otrzymać kilka koron. Nie chodzi oczywiście o byle jakie butelki, a takie z napisem pant, czyli fant czy zastaw. Panta to czasownik oznaczający, że taką butelkę z napisem pant pakujemy do maszyny recyklingowej : ) Ktoś odważny wymyśli na to polski odpowiednik?

2. Lagom

Klasyk nad klasykami, lagom spędza sen z powiek tłumaczom i osobom, które chcą to słowo pokrótce wytłumaczyć innym, nie mającym pojęcia o szwedzkiej kulturze. Lagom doczekało się całych książek (np. Lagom. Szwedzka sztuka życia – Dunne Linnea; jak widzicie, nie przetłumaczono tego słowa) i międzynarodowej sławy. Lagom to nie za dużo, nie za mało, tylko tak w sam raz. Jesteście fanami tego typowo szwedzkiego podejścia życia z umiarem?

Jeśli macie ochotę poczytać o lagom trochę więcej, zapraszamy  do Marty ze Szwedzkiej Półki, gdzie możecie przeczytać recenzję dwóch książek o lagom, dostępnych obecnie na polskim rynku.

3. Fika

Kolejny klasyk nad klasykami, znów nieprzetłumaczalny. Fika to cały koncept kulturowy, to picie kawy, herbaty, jedzenie ciastka i pogaduchy, głównie obserwowane w życiu zawodowym. Ale poza pracą również możemy się z kimś umówić na fikę. Niby to zwykłe plotki przy kawie, ale doczekały się osobnego słowa w języku. Mamy też czasownik fikar, który ma dwa wykluczające się znaczenia! Pierwsze to oczywiście pić z kimś kawę (fikować?:), drugie natomiast to „prędko się gdzieś udać”, „mieć wielkie pragnienie, pożądać czegoś”. I stąd, moi Drodzy, mamy słówko… nyfiken! Czyli ciekawski/ciekawy. Także słowo „ett fikon”, czyli figa, w przeszłości brzmiało fika.  A, możemy też mówić o „en kopp fika”, co jest niczym innym, jak filiżanką kawy (nie figi 😊))

Dobrze, bo się zupełnie zakręcimy, przechodzimy dalej!

4. Mysa

Kolejne miłe i popularne słowo, które kojarzy się nam głównie z przytulnymi wieczorami z gorącą czekoladą, kocykiem, grubymi skarpetami, milusimi kapciami (mystofflor) i fajnym towarzystwem 😊) Mysa to takie przytulne, miłe, „cosy” spędzanie czasu. Możemy to robić w gronie rodzinnym czy przyjaciół, ale też sami, i to niekoniecznie w domu – możemy mysa solo w kawiarni (wybrać się na solo fikę :D). Od czasownika mysa pochodzi rzeczownik mys, np. fredagsmys – przytulny piątek? Piątkowy chill? Piąteczek? Jaki Wy macie na to pomysł?

Jeśli znacie duński, być może zauważyliście podobieństwo między hygge (które tak jak lagom, doczekało się książek) a mysa. Jeżeli chcielibyście poznać więcej słów związanych z mysa i dowiedzieć się, na czym polega podobieństwo do duńskiego hygge, dajcie znać, a przygotuję osobny wpis na ten temat 😊

5. Vobba

Vobba może się Wam kojarzyć z vabba, i bardzo słusznie! Vobba to połączenie słów jobba – pracować i vabba – zostać w domu z chorym dzieckiem. Co nam wychodzi z tego połączenia? Praca z domu, w którym zostaliśmy z naszym chorym dzieckiem! Proste!  I bardzo na czasie. Tylko teraz bądźmy tak kreatywny, jak Szwedzi, i wymyślmy na to jedno słowo…

Na dzisiaj kończymy pierwszą odsłonę bardzo szwedzkich słów. Dajcie znać, czy lista Wam się spodobała, czy dowiedzieliście się czegoś nowego, oraz czy chcecie czytać więcej takich wpisów w przyszłości 😊 Nie zapomnijcie o jutrzejszym quizie! Vi ses!

Tekst: Anna Hamanowicz

Pozostałe posty

Halo Szwecja! #196

Czy szwedzcy uczniowie mają problemy z czytaniem? Czy między Malmö a Kopenhagą powstanie metro? I czy korzystanie z chatu GPT to oszustwo? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w języku szwedzkim, oraz oznaczenie stopnia trudności tekstu, tak abyście poza samym zdobywaniem informacji mogli […]

Czytaj więcej

Svenska till vardags – i klassrummet del 2

Witam ponownie początkujących uczniów szwedzkiego! Jeżeli nie czytaliście pierwszej części tego wpisu, to chciałabym go Wam serdecznie polecić – nauczycie się tam poleceń, które przeczytacie w podręczniku i usłyszycie od nauczyciela podczas lekcji. Poniższy wpis zawiera natomiast najważniejsze zdania, pytania i odpowiedzi, które na pewno przydadzą się Wam na lekcjach szwedzkiego. Gotowi? Pamiętajcie, że w […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja! #195

Jaką formę obostrzeń dla imigrantów proponuje rząd? Czy handel internetowy w Szwecji ma się dobrze? I czy wśród załogi statku Vasa mogły być kobiety? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w języku szwedzkim, oraz oznaczenie stopnia trudności tekstu, tak abyście poza samym zdobywaniem […]

Czytaj więcej

Śpiewaj z Humlą! #8 – Fångad av en stormvind

Tegoroczną Eurowizję wygrała Szwecja z Loreen i piosenką Tattoo. Korzystając z okazji chciałam wspomnieć inną szwedzką artystkę, która kilka razy wystąpiła na Eurowizji. Chodzi oczywiście o Carolę, która aż trzy razy pojawiła się na konkursie – w 1983, 1991 i 2006. Więcej na ten temat przeczytacie w moim wpisie TOP 5: ciekawostki o Melodifestivalen. Dzisiaj […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja! #194

Czy ekologiczna żywność jest w Szwecji popularna? Jakie nowe wytyczne trafiły do szwedzkiej branży filmowej? Jakiego nowego odkrycia dotyczącego autyzmu dokonali naukowcy z Uppsali? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w języku szwedzkim, oraz oznaczenie stopnia trudności tekstu, tak abyście poza samym zdobywaniem […]

Czytaj więcej

Ogarniamy zaimki pytające!

Hejsan! Zaczynacie dopiero przygodę ze szwedzkim i chcecie nauczyć się najważniejszych słów niezbędnych do zadawania pytań? A może potrzebujecie szybkiej powtórki? Chcecie sprawdzić, czy znacie wszystkie zaimki pytające? Zapraszam Was do dzisiejszego bloga! Zanim zaczniemy z przykładami: w szwedzkim nie istnieje pytajnik „czy”. Pytania, które na polski przetłumaczymy jako „czy studiujesz?” czy „czy lubisz szwedzki?”, […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja! #193

Ile osób w Szwecji mieszka samotnie? Jak wiedzie się w Szwecji firmom związanym z handlem? Czy szwedzkie przedszkolaki uczą się już o zrównoważonym rozwoju? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w języku szwedzkim, oraz oznaczenie stopnia trudności tekstu, tak abyście poza samym zdobywaniem […]

Czytaj więcej

Svenska till vardags – i klassrummet del 1

Witam serdecznie wszystkich świeżo upieczonych uczniów szwedzkiego! Jeżeli wizja nauczenia się tego języka jest dla Was stresująca, to nie bójcie się – każdy z nas kiedyś zaczął przygodę ze szwedzkim i nie zawsze te początki były łatwe 😊. Żeby ułatwić Wam pierwsze kroki w tym godnym podziwu wyzwaniu, przygotowałam dla Was listę przydatnych zwrotów, które […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja! #192

Czy w szwedzkich szkołach dzieci dostają bezpłatne śniadanie? Czy warto samodzielnie przygotowywać posiłki dla niemowlaków? Z jakiego powodu coraz więcej szwedzkich uczniów uczy się z domu? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w języku szwedzkim, oraz oznaczenie stopnia trudności tekstu, tak abyście poza […]

Czytaj więcej

Nie taki diabeł straszny, jak go malują! Czyli jak oswoić partikelverb? #17 LEVA

Jak tam żyjecie, drodzy miłośnicy szwedzkiego? Mam nadzieję, że dobrze, bo dziś skupimy się na czasowniku leva i jego ukrytych znaczeniach! Jeżeli temat partikelverb jest dla Was nowy (koniecznie nadróbcie moje poprzednie wpisy!), to pozwólcie, że przytoczę kilka najistotniejszych informacji. Partikelverb są czasownikami, które łączą się z partykułą i zmieniają dzięki temu znaczenie. Partykuła to […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja! #191

Czy osoby pracujące w opiece nad starszymi będą musiały zdać test językowy? Czy w Szwecji znajdziemy nielegalne odpady? I jak najlepiej oczyścić miejskie powietrze? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w języku szwedzkim, oraz oznaczenie stopnia trudności tekstu, tak abyście poza samym zdobywaniem […]

Czytaj więcej

Kącik piosenki disneyowskiej #21 – Visa dig

Jednym z największych hitów wytwórni Disneya ostatnich lat okazała się Kraina Lodu (Frost), bijąca wszelkie rekordy popularności. W 2019 ukazała się druga, pełnometrażowa część tej opowieści i okazała się kolejnym sukcesem. Pobiła rekord pierwszej części i jest drugim najbardziej dochodowym (näst mest inkomstbringande) filmem animowanym w historii (zarobiła niemal półtora miliarda dolarów!) Piosenka „Chcę uwierzyć […]

Czytaj więcej