Blog

Autor: Ania Kicka

Data dodania: 17 czerwca, 2020

Är du lite av en hobbyepidemiolog? Język w czasach covid-19

Restrykcje są powoli zdejmowane, małymi krokami wracamy do normalności. Emocje trochę opadły, skończyło się kompulsywne czytanie newsów i statystyk. Tak więc nadeszła dobra pora na analizę językową fenomenu obecnej pandemii – nazywam to fenomenem, bo w szwedzkim powstało sporo nowych słów związanych z koronawirusem. Najpierw jednak przyjrzymy się ewolucji samej nazwy choroby w języku szwedzkim. Vi kör!

Na samym początku, gdy bardzo niewiele było wiadomo na temat nowego wirusa, szwedzkie media pisały w swoich raportach o poważnej chorobie płuc z Chin – en allvarlig lungsjukdom i Kina, tudzież chińskim wirusie płuc – kinesiskt lungvirus, czy grypą z Wuhan, Wuhaninfluensan. Jak widzicie, wszystkie nazwy mają bardzo ważny wspólny mianownik, umiejscowienie geograficzne. Dlatego w tych wczesnych raportach znajdziemy zwroty: från Hubeiprovinsen, i Kina, i staden Wuhan. Możemy to porównać np. do spanska sjukan, czyli grypy hiszpanki. Nagłaśnianie w mediach miejsca pochodzenia pandemii spowodowało wzrost rasizmu wobec Chińczyków i innych mieszkańców Azji Wschodniej.

Inną grupą nazw chorób stanowią nazwy odnoszące się do zwierząt, które przenoszą wirusy. W przypadku covid-19 mamy do czynienia z fladdermussjukan chorobą nietoperzy. Ale wystarczy sięgnąć pamięcią w niedaleką przeszłość i zobaczymy podobną logikę w innych nazwach – galna ko-sjukan (choroba wściekłych krów), fågelinfluensan (ptasia grypa) i svininfluensan (świńska grypa).

A teraz ciekawostka – Światowa Organizacja Zdrowia (Världshälsoorganisationen) jest odpowiedzialna za nadawanie chorobom imion. Nazwy te muszą spełniać trzy kryteria: muszą być dokładne i konkretne, żeby personel medyczny mógł pracować efektywniej, muszą być proste dla laików, oraz nie mogą wyróżniać konkretnej grupy, aby zapobiec atakom i uprzedzeniom. Stąd też oficjalna nazwa koronawirusa – sars-coronavirus-2, i samej choroby – covid-19 (od roku 2019).

To teraz garść ciekawych, nowych szwedzkich słów. Na pierwszy ogień idą słowa, którymi pewnie część z nas mogłaby się określić – hobbyepidemiolog i soffepidemiolog. I tak, oznaczają dokładnie to, co myślicie – epidemiologów – amatorów, których nam się ostatnio w Internetach narobiło 😊. Är du lite av en soffepidemiolog? Słowem o mocno negatywnym zabarwieniu będzie natomiast covidiot – osoba, która zupełnie ignoruje zalecenia ministerstwa zdrowia, albo też neguje pandemię.

Mówi się też o folkhälsonationalism, czy rzadziej coronanationalism albo coronapatriotism. Chodzi tu o specyficzny rodzaj patriotyzmu – o odpowiedzialne zachowanie w czasie pandemii. Innym słówkiem, na które być może się natknęliście, jest corontän, czyli połączenie corona i karantän (korontanna? :D).

Znacie więcej neologizmów związanych z tym dziwnym czasem? Używacie którychś z nich? Är ni hobbyepidemiologer?:))) Widzimy się w jutrzejszym quizie!

Tekst powstał na podstawie artykułu z ISOF oraz lektury bloga Språktidningen.

Tekst: Anna Hamanowicz

Pozostałe posty

Ogarniamy szwedzką gramatykę! Zaimki osobowe

Hejsan! Dzisiejszy wpis jest skierowany do osób zaczynających naukę szwedzkiego, gdyż zajmiemy się w nim nauką zaimków osobowych. Chodzi o słowa typu ja, ty, on, ona, etc. O ile w polskim często pomijamy zaimki i mówimy np. „idę do sklepu”, „poszła do szkoły”, „robimy obiad”, o tyle w szwedzkim zawsze potrzebujemy zaimka. Powód jest bardzo […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja! #196

Czy szwedzcy uczniowie mają problemy z czytaniem? Czy między Malmö a Kopenhagą powstanie metro? I czy korzystanie z chatu GPT to oszustwo? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w języku szwedzkim, oraz oznaczenie stopnia trudności tekstu, tak abyście poza samym zdobywaniem informacji mogli […]

Czytaj więcej

Svenska till vardags – i klassrummet del 2

Witam ponownie początkujących uczniów szwedzkiego! Jeżeli nie czytaliście pierwszej części tego wpisu, to chciałabym go Wam serdecznie polecić – nauczycie się tam poleceń, które przeczytacie w podręczniku i usłyszycie od nauczyciela podczas lekcji. Poniższy wpis zawiera natomiast najważniejsze zdania, pytania i odpowiedzi, które na pewno przydadzą się Wam na lekcjach szwedzkiego. Gotowi? Pamiętajcie, że w […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja! #195

Jaką formę obostrzeń dla imigrantów proponuje rząd? Czy handel internetowy w Szwecji ma się dobrze? I czy wśród załogi statku Vasa mogły być kobiety? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w języku szwedzkim, oraz oznaczenie stopnia trudności tekstu, tak abyście poza samym zdobywaniem […]

Czytaj więcej

Śpiewaj z Humlą! #8 – Fångad av en stormvind

Tegoroczną Eurowizję wygrała Szwecja z Loreen i piosenką Tattoo. Korzystając z okazji chciałam wspomnieć inną szwedzką artystkę, która kilka razy wystąpiła na Eurowizji. Chodzi oczywiście o Carolę, która aż trzy razy pojawiła się na konkursie – w 1983, 1991 i 2006. Więcej na ten temat przeczytacie w moim wpisie TOP 5: ciekawostki o Melodifestivalen. Dzisiaj […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja! #194

Czy ekologiczna żywność jest w Szwecji popularna? Jakie nowe wytyczne trafiły do szwedzkiej branży filmowej? Jakiego nowego odkrycia dotyczącego autyzmu dokonali naukowcy z Uppsali? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w języku szwedzkim, oraz oznaczenie stopnia trudności tekstu, tak abyście poza samym zdobywaniem […]

Czytaj więcej

Ogarniamy zaimki pytające!

Hejsan! Zaczynacie dopiero przygodę ze szwedzkim i chcecie nauczyć się najważniejszych słów niezbędnych do zadawania pytań? A może potrzebujecie szybkiej powtórki? Chcecie sprawdzić, czy znacie wszystkie zaimki pytające? Zapraszam Was do dzisiejszego bloga! Zanim zaczniemy z przykładami: w szwedzkim nie istnieje pytajnik „czy”. Pytania, które na polski przetłumaczymy jako „czy studiujesz?” czy „czy lubisz szwedzki?”, […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja! #193

Ile osób w Szwecji mieszka samotnie? Jak wiedzie się w Szwecji firmom związanym z handlem? Czy szwedzkie przedszkolaki uczą się już o zrównoważonym rozwoju? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w języku szwedzkim, oraz oznaczenie stopnia trudności tekstu, tak abyście poza samym zdobywaniem […]

Czytaj więcej

Svenska till vardags – i klassrummet del 1

Witam serdecznie wszystkich świeżo upieczonych uczniów szwedzkiego! Jeżeli wizja nauczenia się tego języka jest dla Was stresująca, to nie bójcie się – każdy z nas kiedyś zaczął przygodę ze szwedzkim i nie zawsze te początki były łatwe 😊. Żeby ułatwić Wam pierwsze kroki w tym godnym podziwu wyzwaniu, przygotowałam dla Was listę przydatnych zwrotów, które […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja! #192

Czy w szwedzkich szkołach dzieci dostają bezpłatne śniadanie? Czy warto samodzielnie przygotowywać posiłki dla niemowlaków? Z jakiego powodu coraz więcej szwedzkich uczniów uczy się z domu? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w języku szwedzkim, oraz oznaczenie stopnia trudności tekstu, tak abyście poza […]

Czytaj więcej

Nie taki diabeł straszny, jak go malują! Czyli jak oswoić partikelverb? #17 LEVA

Jak tam żyjecie, drodzy miłośnicy szwedzkiego? Mam nadzieję, że dobrze, bo dziś skupimy się na czasowniku leva i jego ukrytych znaczeniach! Jeżeli temat partikelverb jest dla Was nowy (koniecznie nadróbcie moje poprzednie wpisy!), to pozwólcie, że przytoczę kilka najistotniejszych informacji. Partikelverb są czasownikami, które łączą się z partykułą i zmieniają dzięki temu znaczenie. Partykuła to […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja! #191

Czy osoby pracujące w opiece nad starszymi będą musiały zdać test językowy? Czy w Szwecji znajdziemy nielegalne odpady? I jak najlepiej oczyścić miejskie powietrze? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w języku szwedzkim, oraz oznaczenie stopnia trudności tekstu, tak abyście poza samym zdobywaniem […]

Czytaj więcej