Blog

Autor: Ania Kicka

Data dodania: 6 maja, 2020

5 najdziwniejszych szwedzkich powiedzeń, które rozśmieszą Cię do łez!

Nauka języka wcześniej czy później doprowadzi nas do idiomów i powiedzeń, które z naszego punktu widzenia nie mają żadnego sensu… ale za to jak bawią! Chcę się z Wami podzielić ostatnim hitem szwedzkich internetów, skeczem Sjuka svenska uttryck autorstwa Özza Nûjena.

Komik od razu rzuca nas na głęboką wodę: „wyobraźcie sobie, że jesteście uchodźcami z Somalii, dostajecie się do Szwecji i pierwsze, co słyszycie, to:

1. Vad skådar mitt norra öga?

Jak autor słusznie zauważył, normalni ludzie mają tylko östöga i västöga. Ponoć norra z jakiegoś powodu ma w szwedzkim negatywne konotacje, rozważała to na przykład autorka bloga Maja Lundgren. W jej wpisie i komentarzach znajdziecie inne, ciekawe rozważania na temat pochodzenia tego powiedzenia. Skoro więc norra ma negatywne konotacje, to możemy je zastąpić słowem złe, i wyjdzie nam dosłownie „Co dostrzega moje złe oko?”. Tak więc coś tak się wyróżnia, tak nas szokuje, że widzimy to nawet naszym słabym okiem. Innymi słowy, Vad skådar mitt norra öga? wyraża zaskoczenie, niedowierzanie. Tak więc Szwedzi widzący Özza Nujena po raz pierwszy, byli w niezłym szoku😊

2. Nu har du satt din sista potatis

Już wiemy, co może nam powiedzieć zszokowany Szwed, to teraz zajmijmy się Szwedem doprowadzonym do wrzenia. Wyobraźmy sobie taki dialog:

– Chcesz mnie jeszcze bardziej wnerwić?

– No cóż, szef dał awans mi, a nie tobie, a poza tym wygrałem w Totka.

– Dość! Posadziłeś swojego ostatniego ziemniaka!

Nie wiem, jak Wy, ale ja chyba wprowadzę to polskie, dosłowne tłumaczenie do mojego codziennego słownika : ) Nieważne, czy kiedykolwiek sadziliście ziemniaki, jeśli Szwed Wam powie, że właśnie posadziliście ostatniego, to coś przeskrobaliście.

3. Här ligger en hund begraven

To wyrażenie nas nie zdziwi, bo mamy dosłowny polski odpowiednik: tu leży pies pogrzebany. Ale… czemu właśnie pies? Czym on zawinił? I skąd to wyrażenie i w polskim, i w szwedzkim? Badacze do dziś nie są w stanie ustalić jednej, oficjalnej wersji, dlatego podam Wam tylko jedną z wielu. W dawnych czasach, pełnych grozy i niepewności, zwykło się zakopywać kosztowności na czarną godzinę. A że skrzynia, czy pudło, w którym się ten majątek zwykło przechowywać, to w staroniemieckim „hunt”, to już widzimy, że albo ktoś miał poczucie humoru i zamiłowanie do gier językowych, albo coś tam się zgubiło w tłumaczeniu. Alternatywnie: oryginalnym wyrażeniem mogło ponoć być „tu leży skarb pogrzebany”. Zachęcam zaawansowanych do zapoznania się z innymi teoriami na temat tego powiedzenia.

4. Det går inte. Nån har lagt rabarber på den.

Komik przytacza anegdotę. Ma dziewięć lat i chce pożyczyć rower od kumpla. A on na to „nie da rady, położyłem na nim rabarbar”. Oczywiście, nasz komik reaguje bardzo racjonalnie: „No to ściągnij ten rabarbar, w czym jest problem?!”. Jeśli też nie rozumiecie, w czym problem, już tłumaczę: lägga rabarber på ngt, ma podobne znaczenie do lägga vantarna på ngt, czyli przywłaszczyć coś sobie, dorwać coś. A czemu akurat rabarbar? O tym przeczytacie na Ordbajsaren.

5. Jag anar ugglor i mossen.

I znowu dziwny zbitek słów. Komik zauważa, że najpierw tylko coś przypuszczamy, nie tycker, nie nawet tror, a tylko anar. A potem nagle ugglor? Z tak niepewnego czasownika skaczemy do bardzo konkretnych ptaków, i to jeszcze w liczbie mnogiej. Dosłownie: wyczuwamy sowy na bagnie. A tak naprawdę to przeczuwamy, że coś idzie nie tak. Ale o co chodzi z tymi sowami? Powiedzenie prawdopodobnie ma swój początek w XVII-wiecznym duńskim „der er ulve i mosen”. Z tym, że ulve to nie to samo co ugglor – mówimy tu bowiem o wilkach. Brzmi groźniej, prawda? Pewnie się już nie dowiemy, czy sowy pojawiły się tu przez niedbałą wymowę, dialekt, nieporozumienie, czy wszystko naraz. Ważne jest, że gdy Szwedzi wyczuwają sowy na mokradłach, po prostu coś im śmierdzi. Czy też, metaforycznie śmierdzi.

Tak się prezentują najdziwniejsze i najzabawniejsze szwedzkie powiedzenia, wybrane przez Özza Nûjena. Dajcie znać, które najbardziej Wam przypadło do gustu, i czy znacie jakieś inne zabawne szwedzkie powiedzenia. Tymczasem!

Tekst: Anna Hamanowicz

Pozostałe posty

Halo Szwecja! #196

Czy szwedzcy uczniowie mają problemy z czytaniem? Czy między Malmö a Kopenhagą powstanie metro? I czy korzystanie z chatu GPT to oszustwo? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w języku szwedzkim, oraz oznaczenie stopnia trudności tekstu, tak abyście poza samym zdobywaniem informacji mogli […]

Czytaj więcej

Svenska till vardags – i klassrummet del 2

Witam ponownie początkujących uczniów szwedzkiego! Jeżeli nie czytaliście pierwszej części tego wpisu, to chciałabym go Wam serdecznie polecić – nauczycie się tam poleceń, które przeczytacie w podręczniku i usłyszycie od nauczyciela podczas lekcji. Poniższy wpis zawiera natomiast najważniejsze zdania, pytania i odpowiedzi, które na pewno przydadzą się Wam na lekcjach szwedzkiego. Gotowi? Pamiętajcie, że w […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja! #195

Jaką formę obostrzeń dla imigrantów proponuje rząd? Czy handel internetowy w Szwecji ma się dobrze? I czy wśród załogi statku Vasa mogły być kobiety? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w języku szwedzkim, oraz oznaczenie stopnia trudności tekstu, tak abyście poza samym zdobywaniem […]

Czytaj więcej

Śpiewaj z Humlą! #8 – Fångad av en stormvind

Tegoroczną Eurowizję wygrała Szwecja z Loreen i piosenką Tattoo. Korzystając z okazji chciałam wspomnieć inną szwedzką artystkę, która kilka razy wystąpiła na Eurowizji. Chodzi oczywiście o Carolę, która aż trzy razy pojawiła się na konkursie – w 1983, 1991 i 2006. Więcej na ten temat przeczytacie w moim wpisie TOP 5: ciekawostki o Melodifestivalen. Dzisiaj […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja! #194

Czy ekologiczna żywność jest w Szwecji popularna? Jakie nowe wytyczne trafiły do szwedzkiej branży filmowej? Jakiego nowego odkrycia dotyczącego autyzmu dokonali naukowcy z Uppsali? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w języku szwedzkim, oraz oznaczenie stopnia trudności tekstu, tak abyście poza samym zdobywaniem […]

Czytaj więcej

Ogarniamy zaimki pytające!

Hejsan! Zaczynacie dopiero przygodę ze szwedzkim i chcecie nauczyć się najważniejszych słów niezbędnych do zadawania pytań? A może potrzebujecie szybkiej powtórki? Chcecie sprawdzić, czy znacie wszystkie zaimki pytające? Zapraszam Was do dzisiejszego bloga! Zanim zaczniemy z przykładami: w szwedzkim nie istnieje pytajnik „czy”. Pytania, które na polski przetłumaczymy jako „czy studiujesz?” czy „czy lubisz szwedzki?”, […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja! #193

Ile osób w Szwecji mieszka samotnie? Jak wiedzie się w Szwecji firmom związanym z handlem? Czy szwedzkie przedszkolaki uczą się już o zrównoważonym rozwoju? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w języku szwedzkim, oraz oznaczenie stopnia trudności tekstu, tak abyście poza samym zdobywaniem […]

Czytaj więcej

Svenska till vardags – i klassrummet del 1

Witam serdecznie wszystkich świeżo upieczonych uczniów szwedzkiego! Jeżeli wizja nauczenia się tego języka jest dla Was stresująca, to nie bójcie się – każdy z nas kiedyś zaczął przygodę ze szwedzkim i nie zawsze te początki były łatwe 😊. Żeby ułatwić Wam pierwsze kroki w tym godnym podziwu wyzwaniu, przygotowałam dla Was listę przydatnych zwrotów, które […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja! #192

Czy w szwedzkich szkołach dzieci dostają bezpłatne śniadanie? Czy warto samodzielnie przygotowywać posiłki dla niemowlaków? Z jakiego powodu coraz więcej szwedzkich uczniów uczy się z domu? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w języku szwedzkim, oraz oznaczenie stopnia trudności tekstu, tak abyście poza […]

Czytaj więcej

Nie taki diabeł straszny, jak go malują! Czyli jak oswoić partikelverb? #17 LEVA

Jak tam żyjecie, drodzy miłośnicy szwedzkiego? Mam nadzieję, że dobrze, bo dziś skupimy się na czasowniku leva i jego ukrytych znaczeniach! Jeżeli temat partikelverb jest dla Was nowy (koniecznie nadróbcie moje poprzednie wpisy!), to pozwólcie, że przytoczę kilka najistotniejszych informacji. Partikelverb są czasownikami, które łączą się z partykułą i zmieniają dzięki temu znaczenie. Partykuła to […]

Czytaj więcej

Halo Szwecja! #191

Czy osoby pracujące w opiece nad starszymi będą musiały zdać test językowy? Czy w Szwecji znajdziemy nielegalne odpady? I jak najlepiej oczyścić miejskie powietrze? Wszystko to w naszym najnowszym przeglądzie szwedzkich mediów. Tytuł każdego opisanego przez nas artykułu zawiera link z wiadomością w języku szwedzkim, oraz oznaczenie stopnia trudności tekstu, tak abyście poza samym zdobywaniem […]

Czytaj więcej

Kącik piosenki disneyowskiej #21 – Visa dig

Jednym z największych hitów wytwórni Disneya ostatnich lat okazała się Kraina Lodu (Frost), bijąca wszelkie rekordy popularności. W 2019 ukazała się druga, pełnometrażowa część tej opowieści i okazała się kolejnym sukcesem. Pobiła rekord pierwszej części i jest drugim najbardziej dochodowym (näst mest inkomstbringande) filmem animowanym w historii (zarobiła niemal półtora miliarda dolarów!) Piosenka „Chcę uwierzyć […]

Czytaj więcej